2004
Volume 9, Issue 4
  • ISSN: 2468-2187
  • E-ISSN: 2468-2195

Samenvatting

Abstract

From the 17th until the 20th century, tobacco was cultivated in the south-eastern region of the Dutch province of Utrecht. It was especially prominent in places like Amerongen, Elst and Rhenen. This article focuses on the cultivation itself, the influence on the landscape and how the traces thereof and later references to the tobacco cultivation can be seen in the current landscape. Examples are landscape elements such as dovecotes, sheepfolds, elements related to the water which was supplied to the tobacco plants, land use and soils. Toponyms and other kinds of names have also been researched. Significant differences in the presence of influences of the tobacco cultivation and heritage between Amerongen and Elst on the one hand and Rhenen on the other have been discovered. A possible explanation for this is that tobacco cultivation was more present in Amerongen and Elst than in Rhenen.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/THG2024.4.006.GROE
2024-11-01
2024-11-23
Loading full text...

Full text loading...

References

  1. Alders, P.G. (2006). Elst, Ecopassage. Archeologisch onderzoek op de Plantage Willem iii te Elst (gemeente Rhenen). adc Rapport 618. Amersfoort.
    [Google Scholar]
  2. Blijdenstijn, R. (2017). Tastbare tijd. Cultuurhistorische atlas van de provincie Utrecht. Amsterdam.
    [Google Scholar]
  3. Croesen, V.R.I.J. (1940). ‘Tabakscultuur in Nederland’. Landbouwkundig Tijdschrift52, pp. 1-59.
    [Google Scholar]
  4. Dekker, H. (2011). ‘De Grebbeweg’. Oud-Rhenen. Tijdschrift voor de historie van Rhenen30 (1), pp. 4-13.
    [Google Scholar]
  5. Delfgou, C.A. (2012). De Amerongse Tabaksschuur: ontwikkelingen door de eeuwen heen. Veenendaal.
    [Google Scholar]
  6. Deys, H.P. (1996). ‘De geschiedenis van Plantage Willem iii te Rhenen’. Oud Rhenen. Tijdschrift voor de historie van Rhenen15 (1), pp. 1-13.
    [Google Scholar]
  7. Deys, H.P. (2019). Op weg in Rhenen. Wegen en watergangen in Rhenen, Elst en Achterberg. Rhenen.
    [Google Scholar]
  8. Feijen, M. (2009). Beheerplan Plantage Willemiii, Remmerdense Heide en Elster Buitenwaard 2010-2020. Stichting het Utrechts Landschap. Utrecht.
    [Google Scholar]
  9. Feijen, M. (2011). Beheerplan Amerongse Bovenpolder en Amerongse Bos 2010-2020. Stichting het Utrechts Landschap. Utrecht.
    [Google Scholar]
  10. Fontijn, D.R. (red.) (2010). Living Near the Dead. The Barrow Excavations of Rhenen-Elst: Two Millenia of Burial and Habitation on the Utrechtse Heuvelrug. Leiden.
    [Google Scholar]
  11. Giesen-Geurts, B.H.H.M. & M.Kooiman (1991). Monumenten inventarisatie project Gemeente Rhenen. Provincie Utrecht.
    [Google Scholar]
  12. Graaff, E., H.de Weites & C.Stolk (2008). Boek van de landschappen. Nederlandse provincies op hun mooist. Den Haag.
    [Google Scholar]
  13. Groeneveld, B. (2023). Een tropisch gewas in Zuidoost-Utrecht: Een onderzoek naar de invloed van tabaksteelt op het landschap van Amerongen, Elst, Remmerden en Rhenen (Zuidoost-Utrecht) van 1640 tot nu. Masterscriptie. Rijksuniversiteit Groningen.
    [Google Scholar]
  14. Haakman, G.C. (1847). Rhenen en omstreken. Amersfoort.
    [Google Scholar]
  15. Hollaar, C. (1992). Tabak Rhenen van Voorthuysen. Beverwijk.
    [Google Scholar]
  16. Heuvel, J.M. van den (2012). Nota Tabaksschuren. Richtlijnen voor het behoud en herbestemming van tabaksschuren in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Gemeente Utrechtse Heuvelrug. Doorn.
    [Google Scholar]
  17. Hulst, R.A. (2011). Tabaksplantages langs de Hogeweg, sporen van tabaksteelt uit de 17de – 19de eeuw, op de locatie van het toekomstige bedrijventerrein Wieken – Vinkenhoef, Amersfoort. Amersfoort onder ons 25. Amersfoort.
    [Google Scholar]
  18. Koeman, S.M. & E.A.Schorn (15-07-2017). Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, verkennende fase Locatie Paardenkop te Elst Gemeente Rhenen. KSP Archeologie. Duiven.
    [Google Scholar]
  19. Kok, D., R.Kok & F.Vogelzang (red.) (2007). Archeologische kroniek Provincie Utrecht 2004-2005. Utrecht.
    [Google Scholar]
  20. Kok, R. (2008). ‘Enkele nieuwe inzichten in de ontginning en opzet van tabaksplantage Willem III bij Rhenen’. Oud-Rhenen. Tijdschrift voor de historie van Rhenen27 (3), pp. 5-19.
    [Google Scholar]
  21. Kolman, C., B.Olde Meierink, C.Stenvert & M.Tholens, m.m.v. B.Kooij & R.Rommes (1996). Monumenten in Nederland: Utrecht. Zeist/Zwolle.
    [Google Scholar]
  22. Olde Meierink, L.H.M & A.L.Vernooij (1992). Monumenten Inventarisatie Project Gemeente Amerongen. Provincie Utrecht.
    [Google Scholar]
  23. Oosterkamp, N.G. van den (2003). ‘De Nederlandse Hervormde Gemeente te Elst (U), haar kerk en de restauratie van 2002’. Oud-Rhenen. Tijdschrift voor de historie van Rhenen22 (3), pp. 17-40.
    [Google Scholar]
  24. Pezarro, D. (2008). Herinneringen van de 80-jarige D. Pezarro te Amerongen betreffende de tabaksteelt en het gebruik van tabak. Amerongen.
    [Google Scholar]
  25. Pijls, F.W.G. & H.J.Hulshof (1949). ‘Tabaksgronden in de gemeente Amerongen’. Boor en Spade iii, pp. 131-137.
    [Google Scholar]
  26. Putten, L.P. van (2013). Amerongen, een ‘aenzienlijck vleck’. Geschiedenis van kasteel en dorp in veertig vensters. Utrecht.
    [Google Scholar]
  27. Prys, A.D.V. de (1786). ‘De tabaksteelt omtrend Amerongen beschreven’. In: G.Brender à Brandis, Vaderlandsch kabinet van koophandel, zeevaart, landbouw, fabrijken enz. pp. 183-190.
    [Google Scholar]
  28. Rademaker, J. (2022). ‘Groen licht voor plan woning waar nu ingestorte schuur staat aan voet Rhenense stadsmuur’. De Gelderlander, 26december2022.
    [Google Scholar]
  29. Reynoudt, J. (1985). ‘Amerongse tabaksgeschiedenis ondergebracht in fraai museum’. Reformatorisch Dagblad, 5juni1985, p. 15.
    [Google Scholar]
  30. RD-plusredactie (1980). ‘Eens groeide er volop tabak in Nederland’. Reformatorische dagblad, 8augustus1980.
    [Google Scholar]
  31. Roessingh, H.K. (1976). Inlandse tabak: Expansie en contractie van een handelsgewas in de 17e en 18e eeuw in Nederland. a.a.g. Bijdragen 20. Proefschrift Wageningen.
    [Google Scholar]
  32. Tabaksteeltmuseum (2009). Van aanspijlen en opbossen: herinneringen aan de Amerongse tabaksteelt. Amerongen.
    [Google Scholar]
  33. Verslagen der Gedeputeerde Staten, uit een Landbouwkundig oogpunt beschouwd. Algemeene Landhuishoudelijke Courant (2-9-1848).
    [Google Scholar]
  34. Utrechts Landschap. Informatiebord tabaksveld bij Bezoekerscentrum tabaksschuur. Amerongen.
    [Google Scholar]
  35. Zoelen, J.P.H. van (1975). Amerongen in vertellingen. Zaltbommel.
    [Google Scholar]
  36. Medical facts. J. Budding (14-01-2010). Kamervragen over zorgcomplex De Tabakshof te Elst (Utr).
    [Google Scholar]
  37. https://www.medicalfacts.nl/2010/01/14/kamervragen-over-zorgcomplex-de-tabakshof-te-elstutr/ (geraadpleegd juni2024).
  38. HisGIS.
  39. https://hisgis.nl (geraadpleegd april2023, mei2023 en juni2023).
  40. PDOKData Feed – Digital Terrain Model (DTM) 0,5m.
    [Google Scholar]
  41. https://service.pdok.nl/rws/ahn/atom/dtm_05m.xml (geraadpleegd 28september2024).
  42. QGIS. OpenStreetMap Standard.
    [Google Scholar]
  43. https://qgis.org (geraadpleegd 28-09-2024).
  44. Geopark Heuvelrug. Raap/Overland (2023). Plantage Willemiii.
    [Google Scholar]
  45. https://www.geopark-heuvelrug.nl/geo-locaties/aardkundige-monumenten/ plantagewillem- iii (geraadpleegd 28september2024).
  46. Rijksmonumenten. Remmerstein: duiventoren in Rhenen.
    [Google Scholar]
  47. Https://rijksmonumenten.nl/monument/509902/remmerstein-duiventoren/rhenen/ (geraadpleegd april2023, mei2023 en juni2023).
  48. Topotijdreis1957, 1958, 1966, 1977, 1985.
    [Google Scholar]
  49. https://topotijdreis.nl (geraadpleegd 28september2024).
  50. USINELijst industrieel erfgoed per gemeente (2020).
    [Google Scholar]
  51. https://www.usine-utrecht.nl (geraadpleegd april2023, mei2023 en juni2023).
  52. Van Wijnen recreatieprojecten: Buytenplaets Rhenen.
    [Google Scholar]
  53. Https://vanwijnenrecreatieprojecten.nl/projecten/buytenplaets-rhenen/ (geraadpleegd 19september2024).
  54. A.van Barneveld, medewerker bezoekerscentrum Tabaksschuur Amerongen. Februari2023.
    [Google Scholar]
  55. Nees van den Oosterkamp, Werkgroep Elst en Remmerden van de Historische Vereniging Oudheidkamer Rhenen en omstreken. 2juni2023.
    [Google Scholar]
  56. J.Vlak, Emailwisseling oktober2023 en september2024.
/content/journals/10.5117/THG2024.4.006.GROE
Loading
/content/journals/10.5117/THG2024.4.006.GROE
Loading

Data & Media loading...

Dit is een verplicht veld
Graag een geldig e-mailadres invoeren
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error