FORUM+ - Volume 26, Issue 3, 2019

Wandelen, stappen zetten, lopen – het zijn dagelijkse handelingen die iedereen vaak onbewust doet. Maar het zijn ook bewegingsvormen die het onderwerp van choreografisch onderzoek kunnen uitmaken. In dit artikel werpt choreograaf en artistiek onderzoeker Martin Nachbar licht op hoe hij een participatieve wandelpraktijk heeft ontwikkeld die kritisch nadenkt over beweging in de publieke ruimte. Via dit fysieke experiment laat hij eveneens zien hoe choreografie niet louter draait rond het lichaam in beweging, maar ook een vorm van luisteren wordt.

Dansonderwijs staat vandaag de dag voor vele uitdagingen. Zowel onze samenleving als het veld van de hedendaagse dans zijn de voorbije jaren zodanig veranderd dat dansdocenten zich genoodzaakt zien om traditionele onderwijsmethoden kritisch onder de loep te nemen. Op basis van hun tweejarig onderzoeksproject ‘The Role of Vocabulary in Contemporary Dance’ identificeren Natalie Gordon en Caroline D’Haese in dit artikel enkele van de meest prangende hiaten en ambities in de huidige danseducatie. Vanuit hun praktijkgerichte expertise formuleren ze een constructief voorstel voor het hedendaagse dansonderwijs.

Hoewel verschillende vormen van dansonderzoek zichzelf bestempelen als interdisciplinair en open, liggen de gebruikte modellen van interdisciplinariteit in de praktijk behoorlijk ver uit elkaar. In dit artikel zetten de auteurs een eerste stap in de ontwikkeling van een ‘interdisciplinariteit tot de tweede macht’ (ID2), een model waarmee het mogelijk wordt om de dialoog te initiëren tussen de verschillende interdisciplinaire modellen van dansonderzoek.

Geïnspireerd door de grottekeningen van Lascaux, Egyptische hiëroglyfen en protoschriften uit Mesopotamië, werkt het kunstenaarsduo Frank&Robbert Robbert&Frank aan nieuwe objecten waarin ze hun eigen leven en werk documenteren in eenvoudige symbolische lijntekeningen. Deze tekeningen zijn een manier om zichzelf, de wereld waarin ze leven en hun kunstpraktijk onder de loep te nemen. Tegelijk creëren ze een basis om ook minder grijpbare ideeën en systemen te vertalen. Zoals de Egyptenaren in hun muurschilderingen niet enkel de dagelijkse handelingen uitbeeldden, maar ook hun kosmologische systeem vertaalden in symbolische voorstellingen.

De artistieke praktijk van de Belgisch-Portugese kunstenares Maria Lucia Cruz Correia wordt gekenmerkt door een grondige aandacht voor de ecologische uitdagingen en wandaden die het hedendaagse antropoceen typeren. Correia gaat steevast op zoek naar de meest doeltreffende strategieën om haar toeschouwers in de milieuproblematiek te betrekken en hen aan te sporen tot actie. Gebaseerd op een interview met de kunstenares, wil dit artikel inzicht bieden in de strategieën die ze aanwendt en de ontstaansgeschiedenis van haar meest recente project Voice of Nature: The Trial.

Wat kan in onze snel veranderende wereld de betekenis zijn van een traag en per definitie statisch medium als beeldhouwkunst? Die vraag staat centraal in het werk en onderzoek van beeldhouwer Nicolas Baeyens. Als beeldend kunstenaar verkent hij de wisselende condities van het kunstwerk tussen creatie en destructie. Wat gebeurt er wanneer destructie een deel van het ontstaansproces wordt? Kan het kunstwerk ontdaan worden van zijn statische karakter door het in te schrijven in een cyclisch systeem van recuperatie en recyclage (recycling)? Uiteindelijk kent elk kunstwerk een metamorfose in de herinnering van de kijker, aldus Baeyens. In deze bijdrage illustreert hij dat destructie en recyclage nauw verwant zijn met elkaar door verbanden te leggen tussen destructieve kunst sinds de jaren 60 van de vorige eeuw en zijn eigen transformatieprojecten.

Stiltes zijn een essentieel onderdeel van muziek. Wanneer stilte nauwkeurig wordt gemeten, zoals in Michael Maierhofs Zonen 6 voor gitaarorkest, kan deze een hele compositie structureren en de luisteraar helpen om een stuk zin te geven. Het artistieke gebruik ervan heeft ook een dramatische invloed op de rol en de uitvoeringspraktijk van de dirigent. Precies 75% van Zonen 6 voor gitaarorkest van Michael Maierhof bestaat uit gecomponeerde en uitgemeten soundscapes, uitgevoerd door zeventien gitaristen. De andere 25% van het stuk bestaat uit afgemeten en gedirigeerde stilte. In dit artikel peilt Thomas Moore het artistieke gebruik van deze stiltes en onderzoekt hij de manier waarop zij de soundscapes omlijsten en helpen structureren. Ook het nut van de dirigent(e) tijdens deze stiltes wordt overwogen, net als de manieren waarop de dirigent(e) invloed uitoefent op de uitvoering door de gitaristen, en de perceptie van het stuk door het publiek.

In het onderzoeksproject An Equal Music bestudeerdet hoboïst en docent Luk Nielandt de verbinding tussen oude instrumenten (pommers of schalmeien als voorlopers van de hobofamilie) en nieuwe instrumenten (de moderne hobo). De focus laigt op de professionele rietblazers die de oude instrumenten naar hun hand zetten. Tijdens het onderzoek leerde onder andere Fritz Heller, een gerenommeerd pommerbouwer, aan muzikanten om zelf een pommer te bouwen. Jan De Maeyer en Boudewijn Buckinx componeerden nieuwe muziek voor de oudere instrumenten, waarmeeen intens betrokken musici gaven concerten gavenmet de instrumenten. Het onderzoeksproject liep af in 2017, maar nog steeds exploreert Nielandt tal van nieuwe, onbekende wegen. Eugeen Schreurs, promotor van het onderzoeksproject, gaat in gesprek met Nielandt en trombonist Jan Smets.