KWALON - Volume 24, Issue 1, 2019

Als ik opsta, is het onheilspellend stil. Dan doe ik de gordijnen open, er ligt een witte deken op de wereld; alles is bedekt, niet alleen het geluid. Mijn gedachten springen heen en weer (een late kerst; winterse tijden, dat wordt krabben en vegen; wat is het rustig en stil; heb ik nog strooizout?), ook deze mens interpreteert wat af (een mooi thema voor het redactioneel, maar nu eerst de krant, die is zonder problemen gearriveerd).

Internal audits in education and research are means to detect possible risks and to judge their quality based on a number of quality standards. Up to now this has been a successful way to evaluate education and research. However, being accreditable or not seems to be not how educational programmes or research units handle possible risks (from hindsight). Instead, they focus on the ambitions, successes and the impact on stakeholders in professional practices, education and research. Gerdien Vegter and Frank Vonk opt for reframing quality standards in terms of ambition, stakeholder satisfaction, learning and growing, mirroring different approaches, real dialogue, and collective and individual values. In her reaction Stoopendaal agrees that appreciation, stimulation, critical reflection and dialoguing may provide a way out of the dominating regime of quantitative quality assessments in the public sector.

Juist in de tijd dat de ‘toetscultuur’ in het onderwijs publiekelijk kritisch wordt beschouwd (NRC Handelsblad 19 januari 2019, p. 2-3 en 22-24) en de Onderwijsraad het veld adviseert om op zoek te gaan naar andere, meer formatieve en kwalitatieve manieren van toetsen (Onderwijsraad, 2018), wordt ons langzaamaan duidelijk dat mensen niet zoveel leren van toetsen. Toetsen voor een cijfer maakt het leren oppervlakkig en docenten en leerlingen ‘toetsmoe’. In deze context zoeken de auteurs Vegter en Vonk naar een andere manier om kwaliteit die in het onderwijs geleverd wordt te verbeelden. In hun essayistische artikel lees ik een voor mij bekende zoektocht. Hun werk is niet alleen te generaliseren naar andere sectoren in de publieke sector, maar naar alle terreinen waar we willen dat er geleerd wordt. De auteurs zoeken naar manieren om de kwaliteit van publieke dienstverlening enerzijds grijpbaar of zichtbaar te maken en anderzijds te beïnvloeden. De publieke dienstverlening waar zij zich op richten, is het onderwijs. Zij geven aan dat onderwijs een grillig, complex, gesitueerd en vaak niet voorspelbaar proces is. Pogingen om dit proces grijpbaar te maken waren in het verleden vooral gericht op een reductie van deze complexiteit.

In deze rubriek laten redactieleden en lezers van KWALON hun licht schijnen over actuele ontwikkelingen binnen het kwalitatief onderzoek. Bijdragen kunnen worden aangeleverd bij Fred Wester: [email protected].

Some ideas from the hermeneutic philosophers Friedrich Schleiermacher, Wilhelm Dilthey, Hans-Georg Gadamer, Paul Ricoeur, the hermeneutic sociologist and philosopher of science Max Weber are discussed insofar as their ideas have influenced and are still relevant to qualitative methodology. Remarkably, hermeneutics and phenomenology are nowadays fruitfully combined within qualitative inquiry.

It is important to consider social media as a serious and useful source for anthropological research. The use of online resources offers practical advantages, such as the ease with which data can be collected and stored, and the fact that the researcher can enter the online lives of respondents anonymously and unseen. Because performances on social media give particular insight into how users want to be seen, the question arises as to the extent to which we should consider these statements as a serious source of research. However, knowledge of the fact that users want to profile themselves in a certain way is valuable in itself. The fact that the virtual ‘street’ has become a reality in itself even makes online research indispensable.

In 2018, 44.6% of the prison population in Belgium consisted of prisoners with a non-Belgian nationality (n = 4.601). Despite their overrepresentation, little is known about this group of prisoners, because they are often excluded from research. Therefore, the FIP2 project (Foreigners’ Involvement and Participation in Prison) was initiated and focuses on non-Belgian prisoners and their formal and informal participation in prison life. Fifty-one interviews with non-Belgian prisoners were conducted in four prisons. During these interviews, we experienced several challenges, which included various difficulties. In this article, we describe, analyze and reflect on the most important challenges in setting up and conducting interviews with non-Belgian prisoners: (1) how we can reach non-Belgian prisoners; (2) interviewing in a foreign language for the researcher/respondent; (3) the presence of an interpreter in individual interviews; (4) the use of Appreciative Inquiry in a less appreciative context; (5) objective researchers versus emotionally jarring conversations; and (6) ‘white’ female researchers and male non-Belgian prisoners. We do not have miracle solutions about how to deal with these challenges. Nevertheless, we do have some recommendations that we would like to give to other researchers and professionals about engaging in interviews or conversations with this ‘forgotten’ group of prisoners.

Deze rubriek richt zich op (niet alleen jonge) onderzoekers. Simpel en kort: hoe was het ook weer? Over principes of procedures in kwalitatief onderzoek.

In deze rubriek worden zowel methodologieboeken besproken als onderzoeksrapportages, bij voorkeur van Nederlandstalige auteurs. Auteurs krijgen de gelegenheid om op een recensie te reageren. Op de website www.kwalon.nl worden regelmatig boeken ter recensie aangeboden. Wie een boek wil bespreken (al dan niet uit dat aanbod), kan zich richten tot Irene Jonkers: [email protected].

Raimond Giard schrijft een alleszins positief waarderende boekrecensie, en voegt daar enkele intrigerende opmerkingen over complexiteit en transdisciplinariteit aan toe. Ondanks deze positieve teneur heb ik de behoefte inhoud en bedoelingen van Kernthema’s in de methodologie helder te formuleren. Ik heb in dit boek geprobeerd enkele ‘vergeten’ centrale onderdelen van het huidige vak van onderzoeker onder de aandacht te brengen. Zo heb ik willen laten zien dat:

Reinoud Bosch, Power: A conceptual analysis. The Hague: Eleven International Publishing, 2016, 430 pp., ISBN 978-94-6236-680-0, €56,50.

Om te beginnen wil ik Mogendorff hartelijk bedanken voor haar bespreking van mijn boek. Mijn boek bevat zeer veel informatie over het brede machtsconcept in relatief beknopte vorm en als ik de recensent van het boek zou zijn in plaats van de auteur, zou ik het een behoorlijke uitdaging hebben gevonden er een recensie van te schrijven. Het is dan ook naar mijn mening niet zo verbazingwekkend dat er in Mogendorffs recensie een aantal misverstanden over het karakter en de inhoud van mijn boek lijken te bestaan. De misverstanden met betrekking tot het karakter van het boek betreffen het verschil tussen machtsconcept en machtstheorie, het verschil tussen de presentatie van een conceptuele uitkomst en een filosofisch-methodologische beschouwing en het verschil tussen een inhoudelijke en een ethische analyse. De misverstanden over de inhoud van mijn boek betreffen het belang van collective agency en de vermeende afwezigheid van het gedachtegoed van Latour. Hopelijk neemt deze repliek een aantal van deze misverstanden weg.

Allereerst wil ik Reinoud Bosch bedanken voor het schrijven van een repliek op mijn recensie van zijn boek Power: A conceptual analysis. Ik voel me vereerd, voor mij is het de eerste keer dat een auteur de moeite neemt om niet alleen de recensie te lezen, maar ook om een repliek te schrijven. Daarvoor mijn dank aan Bosch. Daarnaast maak ik graag gebruik van de gelegenheid die de redactie van KWALON mij geeft om een dupliek te schrijven. Ik vind het leuk en nuttig om over een boek in discussie te treden, zaken en eventuele misverstanden over en weer te verhelderen.

Deze rubriek is de plaats om verslag te doen van congressen, studiedagen en andere evenementen die mogelijk interessant zijn voor kwalitatief onderzoekers. Bijdragen kunnen worden gestuurd naar: [email protected].

Dit onderdeel bevat de Engelstalige samenvattingen van de artikelen in dit nummer.