NTT Journal for Theology and the Study of Religion - Volume 68, Issue 1-2, 2014

Dit artikel analyseert (en opent een kritisch perspectief op) het hedendaagse wantrouwen ten opzichte van een aloud cultureel fenomeen: pogingen te troosten door middel van op overtuiging gerichte taalhandelingen (‘argumenten’). Het betoog wordt in vier stappen ontwikkeld: Ten eerste wordt ‘argumentatieve troost’ gedefinieerd. Ten tweede laat het artikel zien dat de antieke filosofische en de vroege christelijke tr Read More

In dit artikel wordt de mogelijke inspiratie van monastieke spiritualiteit voor mensen die tegenwoordig met de dood geconfronteerd worden en naar troost zoeken verkend. In plaats van historisch of empirisch de vraag te stellen hoe er linken met monastieke bronnen en ervaringen gelegd kunnen worden, vormen de spiritualiteitsstudies het perspectief. De hoofdvraag daarbij luidt: welke voorstellingen rond leven, dood en voortleve Read More

In de laatmiddeleeuwse Nederlanden was het sterftecijfer vergelijkbaar met dat van een hedendaags ontwikkelingsland. Ook aan ziekte weinig kon worden gedaan. Verder was het een punt van zorg wat er na de dood zou gebeuren: de hel, het vagevuur of meteen de hemel. Van Dijk bespreekt hoe de middeleeuwers maatregelen troffen om de overgang van leven naar dood zo goed mogelijk te maken. Het opmerkelijkst is hoe d Read More

The image of death as sleep seems to be of all times and places. While its origins go back to the pre-Christian period, it is still present in many modern obituaries. It lived on even in the Calvinist tradition, despite the fierce objections which Calvin himself made against it. Its attractiveness no doubt lies in its portrayal of death as a temporary state rather than something irreversible. This article analyses how this idea has been Read More

Tot op heden is nog geen onderzoek gedaan naar de manier waarop het begrip “troost” wordt gebruikt in de cantates van Johann Sebastian Bach (1685-1750). Dit artikel is de neerslag van een verkennend onderzoek naar de betekenis van “troost” in samenhang met dood en sterven. Omdat Bach in een traditie stond waarin de tekst met muzikale middelen werd uitgelegd, wordt ook onderzocht op welke manier hij dit woord Read More

In de westerse wereld werden en worden openbare begraafplaatsen vaak gekenmerkt door nette rijen coniferen, met wellicht hier en daar een bloesemboom of treurwilg als cultuurspecifieke uiting van hoop, troost en liefdevolle ‘verzorging’ van de doden. In de opkomende beweging van (in het) groen begraven nemen we een tegenculturele voorkeur voor landschappelijke natuurlijkheid waar. Zij die kiezen voor natuurbegraa Read More

Lutherse kerkhoven in Denemarken maken een sterk geseculariseerde indruk door de opkomst van crematie en de modernisering die dit voortbracht. In dit artikel betoog ik echter dat deze kerkhoven in feite protestantse religieuze normen materialiseren, met inbegrip van voorgeschreven wijzen om troost te vinden in het aangezicht van de dood. Vervolgens laat ik zien dat deze normen in de daadwerkelijke Read More

Het crematorium is, onder meer, een rituele ruimte waar mensen elkaar ontmoeten om afscheid te nemen van een dierbare overledene. In het crematorium is veel te zien: de architectuur en inrichting van het gebouw zijn symbolisch rijk. Tijdens het crematieritueel wordt de fysieke en rituele ruimte in sterke mate bepaald door muziek. Muziek is een belangrijk onderdeel van het crematieritueel, maar er is tot nu toe weinig ond Read More

Afname van religieuze affiliatie is een realiteit in de Nederlandse samenleving. Veel mensen identificeren zich slechts gedeeltelijk met religieuze leerstellingen, verhalen en rituelen. Als contexten veranderen, transformeren rituelen rond de dood en moeten zij 'vertaald' worden om betekenis te hebben voor mensen. Een dergelijk proces van heruitvinding en recontextualisering is moeilijk, want het vraagt om een dialoog tusse Read More

Dit artikel presenteert een kwalitatieve analyse van 88 interviews met mensen in hun laatste levensfase, gericht op de vraag hoe stervenden troost vinden. Uit de analyse volgen twee modaliteiten van troost: actieve troost (het zelf creëren van troost) en passieve troost (het ontvangen van troost). We vonden ook drie domeinen van troost: transcendente troost (troost die ontstaat in de interactie met Iemand die of Iets dat d Read More

Dit artikel beargumenteert dat de klassieke Griekse-Romeinse troostliteratuur een tot dusver ondergewaardeerde, maar inhoudelijk niettemin uitermate belangrijke bron is voor de hedendaagse theologie en godsdienstwetenschappen. Het artikel legt eerst de fundamentele kenmerken uit van de Griekse en Romeinse troostliteratuur, en gebruikt daarvoor als vertrekpunt een belangrijke nieuwe bundel over de Grieks-Romein Read More

This article reviews Religie zonder God: Een dialoog  & , , : , , pp.