Gedrag & Organisatie - Volume 33, Issue 1, 2020

'Never change a winning team' is een gevleugelde uitspraak over succesverhalen. Gedrag & Organisatie staat al sinds 1988 te boek als gerenommeerd Nederlandstalig wetenschappelijk tijdschrift voor de sociale en arbeids- en organisatiepsychologie. Hoewel de redactiesamenstelling in die jaren van tijd tot tijd veranderde, is er steeds sprake geweest van continuïteit en kwaliteit. Ook nu gaat er weer iets veranderen in de samenstelling van het team van mensen achter dit tijdschrift. Na vijf jaar redactievoorzitter te zijn geweest, heeft Reinout de Vries besloten de voorzittershamer aan mij over te dragen. Ook zal er het een en ander veranderen in de secretariële ondersteuning en het stichtingsbestuur van G&O. Wat niet zal veranderen, is het enthousiasme waarmee de redactie zich voor het tijdschrift zal blijven inzetten.

In Nederland en Vlaanderen wordt veelvuldig gebruikgemaakt van interessevragenlijsten bij (studie)loopbaanvraagstukken. In tegenstelling tot de populariteit van deze vragenlijsten in de praktijk wordt er relatief weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar beroepsinteresses in het Nederlandse taalgebied. In dit artikel wordt het Sferische model van beroepsinteresses  geïntroduceerd, evenals de Nederlandse vertaling van de Personal Globe Inventory(PGI; Tracey, 2002) als een meetinstrument voor dit model. Het Sferische model voegt Prestige-interesse als derde interessedimensie toe aan de traditionele tweedimensionale circumplex van beroepsinteresses. Verder deelt het Sferische model de traditionele circumplex op in acht in plaats van zes interessegebieden. Aan de hand van 12 steekproeven uit Nederland en Vlaanderen is de kwaliteit van de PGI-lang en PGI-kort onderzocht. De psychometrische kenmerken van de Nederlandse vertaling van de PGI-lang en PGI-kort bleken acceptabel tot uitstekend: de items van de vragenlijst laadden grotendeels op de bedoelde schalen, de schalen correleerden volgens een circumplexordening, en de betrouwbaarheden waren acceptabel. De grootste sekseverschillen werden gevonden op mensen-versus-dingen interesse en Prestige-interesse was iets sterker bij jongere deelnemers en hoogopgeleiden. Toekomstig onderzoek kan zich richten op het beter begrijpen van de inhoud van Prestige-interesse en de betekenis van deze dimensie voor (studie)loopbaanprocessen en -uitkomsten.

Hoewel communicatie een belangrijk instrument is ter bevordering van autonome motivatie, is er weinig inzicht in de processen die ten grondslag liggen aan de relatie tussen communicatie en autonome motivatie. Dit onderzoek (onder 183 Nederlandse medewerkers) heeft als doel dat inzicht te vergroten. De resultaten uit de survey bevestigen dat communicatietevredenheid positief gerelateerd is aan autonome motivatie via een dubbele mediatie: communicatietevredenheid (m.b.t. de leider en de groep) stimuleert de fit die medewerkers ervaren met hun werkomgeving (persoon-leider fit en persoon-groep fit), hetgeen medewerkersbehoeften bevredigt (in het bijzonder de behoefte aan autonomie en verbondenheid) en autonome motivatie stimuleert. Deze studie versterkt ons inzicht in de processen die ten grondslag liggen aan autonome motivatie en bevestigt dat autonome motivatie in gevaar kan komen ten tijde van communicatieproblemen doordat medewerkers vervreemden van hun werkomgeving en werk daardoor hun behoeften niet langer vervult.

Onderzoek naar consignatiediensten is schaars en inzicht in de kenmerken en ervaring van consignatiediensten is beperkt. Dit onderzoek geeft een overzicht van de kenmerken van consignatiediensten en van de wijze waarop werknemers dergelijke diensten ervaren. Daarnaast is de relatie onderzocht tussen enerzijds consignatiekenmerken en -ervaringen en anderzijds vermoeidheid en slaapproblemen. Data werden in 2017 verzameld door middel van een online vragenlijst die werd uitgezet onder een grote steekproef van werknemers uit verschillende branches. De steekproef bestond uit ruim 2000 Nederlandse werknemers die in hun werk werden blootgesteld aan consignatiediensten. De resultaten laten zien dat de meeste werknemers regelmatig tot vaak opgeroepen worden tijdens consignatiediensten, en dat deze consignatiediensten door de meerderheid als behoorlijk ongunstig ervaren worden. Hiërarchische regressieanalyses laten zien dat vermoeidheid en slaapproblemen sterker gerelateerd zijn aan negatieve ervaringen van consignatiediensten dan aan blootstelling aan objectieve kenmerken van deze diensten (zoals de frequentie van consignatiediensten of de hoeveelheid en duur van de oproepen). Samenvattend wijst deze studie op een hoge prevalentie van ongunstige ervaringen van consignatiediensten. In het verlengde hiervan kan geconcludeerd worden dat zelfs consignatiediensten met een lage frequentie van oproepen een risicofactor kunnen vormen voor vermoeidheid en slaapproblemen.

De redactie bedankt de onderstaande reviewers hartelijk voor het beoordelen van manuscripten in 2019.

In the Netherlands and Flanders, vocational interest inventories are frequently used to address (study) career dilemmas. In contrast to their popularity in practice, in the Dutch language region, there is relatively little research looking at vocational interest(s) (inventories). This article introduces the Spherical Model of Vocational Interests and the Dutch translation of the Personal Globe Inventory(PGI; Tracey, 2002), a measure for this model. The Spherical Model adds Prestige interests as a third dimension of vocational interests to the traditional two-dimensional circumplex. Additionally, the Spherical model splits the traditional circumplex in eight, rather than six, interest domains. The quality of the Dutch PGI was investigated with 12 samples. The psychometric qualities of the full Dutch PGI and its short version appeared to be acceptable to exemplary: the items of the scales largely fitted with the appropriate scales, the scales correlated according to the expected circumplex order, and the reliabilities were acceptable. The largest gender difference was found on the People-versus-Things dimension. Additionally, younger and more educated people scored higher on Prestige interests. Future research could further the understanding of the content of the Prestige dimension and how this dimension affects (study) career processes and outcomes.