oa Inleiding: Europa! Europa?

Op woensdag 1 juni 2005 ging Nederland naar de stembus. Niet voor een verkiezing, maar om antwoord te geven op de vraag 'Bent u voor of tegen instemming door Nederland met het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa?' Met de beantwoording van deze vraag is ons land in één klap veranderd van gewaardeerd supporter tot fervent criticaster van de Europese Unie. Opmerkelijk is dat sindsdien het hoe en waarom van deze koersverandering weinig systematisch is geanalyseerd. Maar misschien is er nu, ruim een jaar later, voldoende distantie om een paar mogelijke achtergronden en verklaringen nog eens op een rij te zetten?