oa Nog eens: kwaliteit en kwantiteit

In de commentaren van Adri Smaling, Fijgje de Boer en Reinoud Bosch komen verschillende thema’s aan de orde die lang niet altijd te maken hebben met de vraag wat kwalitatief onderzoek kwalitatief maakt. Mijn essay is bedoeld als een pleidooi voor verheldering en specificatie in de methodologische verantwoording van kwalitatief onderzoek. Een theoretische belemmering die ik daarbij zie, is de wijdverbreide identificatie van alle kwalitatief onderzoek met grounded theory (GT). Het meeste kwalitatieve onderzoek is echter geen GT-onderzoek en krijgt daardoor weinig passende methodologische aandacht en onderbouwing. Daarnaast krijgt het begrip ‘kwalitatief’ in de identificatie met GT een heel andere betekenis dan gebruikelijk is in de algemene methodologie en in het algemene spraakgebruik. Een ideologische belemmering ten gevolge van de identificatie met GT is de verbinding van specifieke wereldbeschouwelijke standpunten met kwalitatief onderzoek en andere met kwantitatief onderzoek. Dit leidt tot methodologisch moralisme: kwalitatief is moreel beter, humaner, dan kwantitatief. Mijn voorstel is om de begrippen en het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief empirisch onderzoek puur methodologisch te ontwikkelen, uitgaande van de ‘letterlijke’ betekenissen die in Van Dale staan.