oa Een leesbare bijsluiter

De medische bijsluiter is een veel bekritiseerd genre. Toch is op Europees niveau vastgelegd dat bijsluiters leesbaar moeten zijn. Bijsluiters voor nieuwe geneesmiddelen moeten zelfs getest worden voordat het middel op de markt mag worden toegelaten. Er is een norm gesteld dat 80% van alle vragen goed beantwoord moet zijn. In dit artikel wordt een onderzoek beschreven dat is uitgevoerd op drie bijsluiters bij veel gebruikte geneesmiddelen. Dit onderzoek betrof een test, een revisie en een tweede test, met als doel na te gaan of expertise vanuit de taalbeheersing zou kunnen helpen om de problemen van lezers in de eerste test op te lossen. In totaal werkten 268 proefpersonen mee aan dit onderzoek. Hen werd verzocht om specifieke passages op te zoeken die antwoord zouden kunnen geven op scenariovragen. Daarmee werd de zoektijd en het zoeksucces gemeten. Vervolgens werd het begrip van de passage getest. Ten slotte werd de waardering van de bijsluiter gemeten. De test van de originele bijsluiters liet zien dat proefpersonen vooral moeite hadden met het vinden van de relevante passages, hoewel er ook begripsproblemen waren. Geen van de drie bijsluiters haalde de Europese norm van 80% succes op vinden en begrijpen. Met onze revisies werd flinke winst geboekt. Nu haalden twee van de drie bijsluiters de Europese norm. Er was een significante tijdwinst in het zoeken van ongeveer één minuut naar 40 seconden per vraag. Ook het begrip van de relevante passages was significant gestegen. Proefpersonen waardeerden de revisies ook significant hoger dan de originele teksten. Voor één tekst is het onderzoek herhaald met een vouwblad als presentatievorm, om na te gaan of presentatieformaat (A4 of vouwblad) van invloed was. Dat was bij de revisies niet het geval, maar bij de originele teksten was er een klein verschil. Het Ministerie van VWS verleende een opdracht om adviezen te ontwikkelen die zouden bijdragen aan de begrijpelijkheid van de bijsluiter. Drie adviezen worden besproken: een voor de vertaling van de Europese template, een advies voor de testprocedure en een reeks schrijfadviezen voor auteurs van bijsluiters.