2004
  1. Home
  2. A-Z Publicaties
  3. KWALON
  4. Previous Issues
  5. Volume 17, Issue 1, 2012

KWALON - Volume 17, Issue 1, 2012

Volume 17, Issue 1

Volume 17, Issue 1, 2012

Taal: Nederlands

    • Een welkome afbakening van de kern van kwalitatief onderzoek

      https://doi.org/10.5117/2012.017.001.017

      De door Reinoud Bosch genoemde elementen van constante vergelijking en categorisering, analytische inductie en theoretische sensitiviteit, aangevuld met objectiviteit en plausibiliteit, zijn welbekend, en komen in veel handleidingen over het verrichten van kwalitatief onderzoek voor. Toch heeft Bosch met het benoemen van deze elementen de kwalitatieve onderzoeker naar mijn mening een goede dienst bewezen. Ik zie daarvoor twee redenen. Ten eerste door deze elementen te benoemen als ‘de kern’. Handleidingen over kwalitatief onderzoek bevatten naast bovengenoemde elementen nog veel meer begrippen, maar Bosch brengt deze grote hoeveelheid begrippen terug tot het paar waar het volgens hem om gaat. Een tweede reden is dat Bosch heel mooi laat zien dat deze begrippen door de tijden heen, met verschillende benamingen en in verschillende contexten, steeds weer terugkeren.

    • Wetenschapsfilosofie, plausibiliteit en objectiviteit: een paar notities

      https://doi.org/10.5117/2012.017.001.020

      Wetenschapsfilosofie en methodologie hebben connecties. Zo bestaat er bijvoorbeeld een verband tussen de hermeneutische wetenschapsfilosofie en de gefundeerde-theoriebenadering. In dit geval loopt de connectie via de sociaalwetenschappelijke stroming van het symbolisch interactionisme. Maar zulke connecties zijn in het algemeen niet een-op-een. Je kunt niet zomaar inzichten en opvattingen uit het wetenschapsfilosofische domein vertalen of transporteren naar het methodologische domein. Het kan immers best zo zijn dat een kwalitatieve onderzoeker goed onderzoek doet zonder veel kennis van en reflectie over de eventuele wetenschapsfilosofische implicaties van het onderzoek. Het is trouwens maar de vraag of deze implicaties wel altijd zo duidelijk zijn. Maar zulke kennis en reflectie zouden de wetenschappelijkheid van een onderzoeker wel vergroten omdat hij of zij bepaalde keuzes dan uitgebreider kan verantwoorden en meer inzicht heeft in de aard van de verworven kennis en in de sterkte van kennisaanspraken. Een onderzoeksrapport kan heel goed zijn zonder wetenschapsfilosofische rechtvaardiging of inkadering, maar toch zouden deze iets aan de wetenschappelijkheid ervan toevoegen. Niet voor niets bevatten universitaire studies, vooral de sociaalwetenschappelijke, vrijwel steeds ook een cursus wetenschapsfilosofie. Het gaat op de universiteit niet alleen om ‘know how’, maar ook of vooral om ‘know why’. De poging van Reinoud Bosch om van enkele centrale noties in kwalitatief onderzoek de (mogelijke) wetenschapsfilosofische achtergronden en historische wortels te laten zien, verwelkom ik dan ook. Dit is niet verwonderlijk als we letten op het eerste hoofdstuk van de bundel Benaderingen in kwalitatief onderzoek (zie De Boer & Smaling, 2011), waarin verscheidene wetenschapsfilosofische posities, metatheoretische stromingen binnen de sociale wetenschappen, methodologische benaderingen en soorten van planning en uitvoering van kwalitatief onderzoek en hun onderlinge relaties worden besproken.

    • Bij het nastreven van kennis is openheid van het grootste belang; onwetendheid niet

      https://doi.org/10.5117/2012.017.001.023

      Het is fijn wanneer je argumenten door lezers serieus worden genomen. Nog mooier is het wanneer constructieve toevoegingen worden voorgesteld. Ook is het goed erop gewezen te worden dat bepaalde passages duidelijker of explicieter geschreven hadden kunnen worden om misverstanden te voorkomen. Laat ik de commentaren van Smaling en Schoonenboom vanuit dit perspectief bespreken. Centraal staat het belang van openheid bij het nastreven van kennis; onwetendheid werkt mijns inziens beperkend.Smaling verwelkomt mijn artikel omdat kennis van wetenschapsfilosofie kan bijdragen aan het vergroten van de wetenschappelijkheid van onderzoek; Schoonenboom geeft aan dat een wetenschapsfilosofische beschouwing een bevrijdende uitwerking op onderzoekers kan hebben. Zoals ik in mijn artikel aangaf, ben ik van mening dat kennis van wetenschapsfilosofie kan helpen bij de rechtvaardiging van interpretaties (wetenschappelijkheid) en bij de vraag wat kwalitatieve onderzoekers eigenlijk doen. Dat kwalitatieve onderzoekers zich hierdoor vrijer kunnen voelen in hun onderzoek is een mooie aanvullende constructieve visie.Toch wijken de meningen van Smaling en Schoonenboom hier en daar af van die van mij. Smaling stelt dat het domein van wetenschapsfilosofie geen spiegelbeeld vormt van de domeinen van methodologie, praktische planning en uitvoering van onderzoek. Dat ben ik met hem eens. Maar Smaling legt de nadruk op wetenschapsfilosofische implicaties, terwijl mijn artikel voornamelijk gaat over wetenschapsfilosofische grondslagen. Dat in het artikel van Jansen (2011) ‘geen woord over filosofie’ voorkomt, wil nog niet zeggen dat er geen wetenschapsfilosofische ideeën ten grondslag liggen aan kwalitatief surveyonderzoek. Het is Jansens goed recht deze ideeën niet te expliciteren, maar de connectie die bestaat tussen die ideeën en de methodologie van Jansen is daarmee niet verdwenen. Het raakvlak tussen methodologie en wetenschapsfilosofie is groter dan Smaling meent; en dat is geen wonder, want de vraag hoe kennis kan worden nagestreefd, staat bij beide domeinen centraal.Smalings concept van methodologische objectiviteit is een interessante aanvulling op mijn artikel. Zoals Smaling aangeeft, gaat het hierbij om ‘recht doen aan het object van onderzoek’. De onderzoeker streeft ernaar zo veel mogelijk te weten te komen over het beoogde object. Dit is natuurlijk iets heel anders dan het wetenschapsfilosofische (epistemologische) concept van ‘objectiviteit’ zoals ik dat in mijn artikel bespreek. Wel kan Smalings concept worden gekoppeld aan het belang dat ik toeken aan openheid. Als onderzoeker wil je inderdaad zo goed mogelijk iets te weten komen over het onderzochte en daarvoor is het goed je open op te stellen, met andere woorden: je wilt zo veel mogelijk ‘de eigen vertroebelende vooroordelen en andere hinderlijke factoren (...) “verrekenen”‘. Smaling geeft daarbij terecht aan dat dat nooit voor honderd procent lukt.

    • Narratief onderzoek

      https://doi.org/10.5117/2012.017.001.027
      Narrative research. An introduction of characteristics and challenges of a rapidly growing research field.

      Narrative research. An introduction of characteristics and challenges of a rapidly growing research field.

      This article provides a brief overview of different narrative approaches in social scientific inquiry. First different definitions, methodological and epistemological approaches are introduced. Then, the emergence of a narrative approach in the social sciences is situated in historical and societal contexts. Finally, some challenges and potentials of developing this rapidly growing approach are identified. In particular the use of technological developments and the advancement of the relational turn in narrative inquiry are addressed. In the discussion, arguments are presented concerning a more methodical approach and attention is drawn to the risks of losing the humanistic potential of narrative research.

Volumes & issues

Most Cited Most Cited RSS feed

Dit is een verplicht veld
Graag een geldig e-mailadres invoeren
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error