KWALON - Volume 17, Issue 2, 2012

Editorial

This editorial offers an introduction to the current issue.

What is qualitative in qualitative research?

Most qualitative research does not follow the methodology of grounded theory (GT). In methodological literature, however, qualitative research is defined in terms of GT. This leaves much qualitative research methodologically poorly defined in the first place. Secondly in the identification with GT the meaning of ‘qualitative’ is blurred and mixed with ideology. The essay pleads to take quality literally in defining empirical qualitative research methods and in the distinction with quantitative research.

Harrie Jansen stelt in bovengenoemde bijdrage twee kwesties aan de orde over kwalitatief onderzoek. Ten eerste de gewoonte om kwalitatief onderzoek gelijk te stellen aan de grounded theory approach (GTA) van Glaser en Strauss (1967) c.q. die van Strauss en Corbin (1998). Ten tweede stelt hij dat als gevolg daarvan de betekenis verloren is gegaan van de adjectieven ‘kwalitatief’ en ‘kwantitatief’, die gewoonlijk aan een bepaald type onderzoek worden toegekend.Volgens mij verbindt Jansen hier twee kwesties aan elkaar waartussen geen relatie bestaat. Jansen geeft verder geen duidelijke onderbouwing van zijn bewering dat kwalitatief onderzoek overwegend gelijk wordt gesteld aan de grounded theory approach.In mijn ogen gaat Jansen – met zijn voorstel om de termen kwalitatief en kwantitatief letterlijk te nemen – voorbij aan de complexiteit van kwalitatief onderzoek, of breder zelfs van wetenschappelijk onderzoek. Ook komt hij in mijn ogen met een te simplistisch en tegelijkertijd positivistisch voorstel voor het doen van onderzoek. In het vervolg zal ik mijn twee beweringen – (a) gelijkstellen van ‘kwalitatief onderzoek’ aan grounded theory approach en (b) een positivistische benadering hanteren van de wetenschap waarbinnen de twee adjectieven voor onderzoek passen – uitwerken.

In zijn essay onderzoekt Jansen de betekenis van de term ‘kwalitatief’ en hij doet dit voornamelijk door ‘kwalitatief’ te plaatsen tegenover ‘kwantitatief’. Hiermee snijdt Jansen een belangrijk onderwerp aan; zoals hij terecht aangeeft, wordt de term ‘kwalitatief’ te pas en te onpas gebruikt zonder dat helder wordt aangegeven waar de term eigenlijk voor staat. Dat leidt er dan weer toe dat besprekingen van het verschil tussen ‘kwalitatief’ en ‘kwantitatief’ onderzoek vaak tekortschieten. Hoewel ik positief sta tegenover de poging die Jansen in zijn artikel doet, ben ik toch bang dat zijn betoog eerder tot verwarring dan tot verduidelijking leidt.

Harrie Jansen zegt in zijn inleiding dat hij via de toepassing van de letterlijke betekenissen van ‘kwalitatief’ en ‘kwantitatief’ de methodologische discussies rond kwalitatief onderzoek wil verbeteren en ook verlossen van wetenschapsfilosofische en levensbeschouwelijke ballast. Wat hij met die verlossing precies bedoelt, is niet erg duidelijk. Als hij bedoelt dat de bespreking van elke wetenschapsfilosofische of levensbeschouwelijke discussie altijd overbodig is, ben ik het er in ieder geval niet mee eens. Bijvoorbeeld: de keuze voor een open interview, een van de typisch kwalitatieve methoden voor het verzamelen van gegevens, kan gemotiveerd zijn door een expliciet of impliciet geprefereerd mensbeeld waarin de mens vooral als interpreterend wezen wordt gezien. Mensbeelden zijn niet alleen een onderwerp in de filosofie van de sociale wetenschappen, maar ook een onderdeel van levensbeschouwingen. De keuze voor een onderzoeksmethode kan dus levensbeschouwelijk gemotiveerd zijn. Daarom kun je niet zomaar wetenschapsfilosofische en levensbeschouwelijke aspecten van empirisch onderzoek als ballast afserveren. (Zie voor meer factoren die de keuze voor een methode meebepalen, Smaling, 1994.) Maar behalve de bevrijding van ballast wil Jansen duidelijkheid. Zo schrijft hij: wat is er kwalitatief aan de open dataverzameling? Wat is er kwalitatief aan constante vergelijking en analytische inductie? Met de verduidelijking van de begrippen ‘kwalitatief’ en ‘kwantitatief’ wil Jansen onder meer de discussie tussen kwalitatieve en kwantificerende onderzoekers faciliteren. Dat is een goed doel. Laten we daarom eerst eens kijken naar wat Jansen onder ‘kwalitatief’ en ‘kwantitatief’ wil verstaan.

In de commentaren van Adri Smaling, Fijgje de Boer en Reinoud Bosch komen verschillende thema’s aan de orde die lang niet altijd te maken hebben met de vraag wat kwalitatief onderzoek kwalitatief maakt. Mijn essay is bedoeld als een pleidooi voor verheldering en specificatie in de methodologische verantwoording van kwalitatief onderzoek. Een theoretische belemmering die ik daarbij zie, is de wijdverbreide identificatie van alle kwalitatief onderzoek met grounded theory (GT). Het meeste kwalitatieve onderzoek is echter geen GT-onderzoek en krijgt daardoor weinig passende methodologische aandacht en onderbouwing. Daarnaast krijgt het begrip ‘kwalitatief’ in de identificatie met GT een heel andere betekenis dan gebruikelijk is in de algemene methodologie en in het algemene spraakgebruik. Een ideologische belemmering ten gevolge van de identificatie met GT is de verbinding van specifieke wereldbeschouwelijke standpunten met kwalitatief onderzoek en andere met kwantitatief onderzoek. Dit leidt tot methodologisch moralisme: kwalitatief is moreel beter, humaner, dan kwantitatief. Mijn voorstel is om de begrippen en het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief empirisch onderzoek puur methodologisch te ontwikkelen, uitgaande van de ‘letterlijke’ betekenissen die in Van Dale staan.

Biography becomes ethnography; how life history interviews of a criminal turned into participant observation

Life history interviews with a (criminal) person seem to focus on what has happened in the past. However, following a self-evident chronological frame, researcher and respondent find themselves working towards here and now. Methods change, as does the relation between the two.

Being touched by boredom. On shadowing in a phenomenological research into experiences of elderly patients in hospital care

Using shadowing, this research delves into the experiences of elderly (80+) hospital patients. We explain the use of shadowing by focusing on experiences of one patient.

Using online communities as a market research tool

This article describes the methodological advantages and disadvantages regarding the use of online communities as a market research tool.The advantages include the facilitation of an ethnographic approach due to the use of multiple research methods, the anonymity of a virtual environment, and the effect of unconscious thought processing. This allows for greater insights into the life worlds of consumers. Nonetheless, there are also disadvantages. The lack of body language makes the interpretation process more difficult. In addition, there is also loss of respondent interaction, especially in comparison to traditional focus group discussions.

Book review

In this contribution the author reviews Praktijkgericht onderzoek: ontwerp van organisatie- en beleidsonderzoek by P. Verschuren.

Book review

Reaction to the book review of Praktijkgericht onderzoek: ontwerp van organisatie- en beleidsonderzoek by P. Verschuren.

Book review, answer to reaction

Answer of the author on the reaction to the book review of Praktijkgericht onderzoek: ontwerp van organisatie- en beleidsonderzoek by P. Verschuren.

Book review

In this contribution the author reviews Doing visual research by C. Mitchell.

News

The section News gives an overview of current events.