NTT Journal for Theology and the Study of Religion - Volume 65, Issue 3, 2011

In zijn recente boek Engel naast God: Hoe goddelijk is Jezus? betoogt de Nederlandse theoloog André Troost dat de vroegchristelijke christologie voortkomt uit joodse angelologie. Dit artikel bestrijdt deze eerste Nederlandstalige poging een alomvattende engelchristologie te beschrijven en gaat in dat kader in op recente studies over de hoge christologie van de synoptische evangeliën, het evangelie van Johannes en de brieven van Paulus. Deze nieuwtestamentische geschriften duiden Christus niet aan als een engel en beschrijven hem evenmin als een tweede God. Ze drukken de hoge status op zowel een Griekse als een joodse manier uit. Vooral Johannes en Paulus benadrukken niet alleen dat Christus gelijk is aan God, maar maken ook onderscheid tussen die twee. Er is hierbij een nauwe samenhang tussen hun theologie/christologie en hun antropologie/soteriologie. Vooral bij Paulus wordt duidelijk dat zijn hoge, goddelijke, ‘kenotische’ christologie de dynamische verandering van mensen in kinderen van God mogelijk maakt.

Dit artikel gaat in op het motief dat Jezus of een andere profetische figuur alles weet. Het motief komt een aantal keren voor in het Johannesevangelie (4:29; 16:30; 18:4; 21:17), maar het is eveneens belangrijk in een fascinerend verhaal van Flavius Josephus over de profetie van de Esseen Manaemus dat Herodes (de latere Herodes de Grote) koning zou worden ((Josephus, Joodse oudheden 15,373-379). Manaemus beweert in een dialoog met de nog jonge Herodes kennis van alles te hebben. Het verhaal over Manaemus en de overeenkomsten en verschillen met de passages in het Johannesevangelie worden uitgebreid behandeld.

Twintig jaar geleden overleed de Duitse praktische theoloog Henning Luther (1947-1991). In zijn korte leven heeft hij een inspirerende bijdrage aan het vakgebied van de praktische theologie geleverd. Die betreft zowel de praktische theologie in haar geheel als haar subdisciplines godsdienstpedagogiek, homiletiek en pastoraat. In dit artikel wordt vooral de laatstgenoemde discipline voor het voetlicht gebracht. Na een korte introductie van leven en werk van Henning Luther gaat het artikel in op een bij hem gedurig terugkerend thema, te weten: de grenservaring, zijn visie op het alledaagse leven, subjectiviteit en religie, om vervolgens in het bijzonder in te gaan op zijn gedachten over de pastorale zorg.

De Kronist staat niet bekend om zijn vrouwvriendelijkheid en over het algemeen wordt gedacht dat hij vrouwen van geringe betekenis acht voor de religieuze en politieke identiteit van Israël. Op basis van een vergelijking met Samuël en Koningen gaat dit artikel na of de Kronist de rol van vrouwen bewust minimaliseert of dat hun afwezigheid gezien moet worden als een onbeoogde consequentie van de manier waarop zijn materiaal selecteerde.