KWALON - Volume 22, Issue 2, 2017

Ik herinner mij van de lente in vroeger tijden vooral de grote schoonmaak. In de donkere en koude winterdagen waren delen van het huis afgesloten, die niet werden gebruikt, en dan moest in het voorjaar alles afgestoft en gesopt worden om weer in gebruik te kunnen worden genomen. Dat is deels nog steeds zo, bijvoorbeeld als de in de kelder tegen de kou beschermde planten weer naar buiten mogen en daarmee ruimte scheppen zodat je weer op plaatsen komt waar spullen staan die al jaren op aandacht staan te wachten, of eerst gerepareerd moeten worden om weer gebruikt te kunnen worden. Elke onderzoeker zal dit wel kunnen herkennen als het gaat om onderzoeken van jaren geleden waarvan de documenten ergens onder een stapel terecht zijn gekomen. Er waren plannen om er nog het een en ander mee te doen, maar andere taken hadden voorrang en zo verdween het materiaal onder een stapel of werd misschien wel via de belangrijkste organisationele verdwijningsroute naar het archief verplaatst. En soms, als je van kamer gaat verhuizen of de werkruimte nodig moet worden opgeknapt, dan kom je zulk materiaal weer tegen, je bladert erdoorheen en ziet weer de mogelijkheden om iets uit te zoeken of er een scriptie over te laten schrijven.

Petra van der Meer

The article presents the main outcomes of an empirical qualitative study on the evaluation of the KWALON journal and its determinants by KWALON subscribers. Suggestions to improve the journal and to expand its reach to cover other target reader groups are put forward.

Het is donker in de slaapkamer, maar door de gordijnen schijnt al wat licht. Het is bijna ochtend, vogels worden wakker en beginnen te zingen. Ik weet nooit goed wat voor vogels dat zijn. Lijsters? Of merels? Mussen dan? Ik weet te weinig van vogels.

Frits Simon

Working from a complexity perspective within social sciences demands that the researcher has a different attitude. The complex responsive process approach as developed by Stacey c.s. puts forward ideas for this different attitude. A researcher needs to embody complexity instead of taking a distant, analytic stance.

Stacey c.s. departs from a non-dualistic approach in which a researcher unavoidably takes part in a dynamic and unpredictable social world. There is no possibility to step out of this world, because the social world emerges through the many human interactions. Conducting research and taking up the perspective that Stacey c.s. offers means reflecting auto-ethnographically upon one’s experiences because research consists of actions in the social world with others. Therefore, the validation of the research will also have to take place responsively. Embodying complexity in doing research leads to accepting uncertainty, being modest and frank, acting ethically and being aware of the performative consequences of the research.

Fred Wester

Somewhere in the last 15 years the English word ‘framing’ came to be used in the Dutch language, mostly in the context of politics or media, to define a communication strategy. It refers to the use of specific phrases, words, or images that focus on specific characteristics and connect positive or negative connotations to a subject in discussion. The frames we may find in management reports and media are related but different from the general term ‘frame’ that Goffman used in his book Frame Analysis (1974). In this article, Goffman’s perspective is presented using his study Gender Advertisements as an example and the differences are discussed with the media framing perspective.

Max Axel Huber & Simona Karbouniaris

The participation of co-researchers, people who are part of the researched target group, is becoming more common. This article wants to contribute to the ongoing debate around this subject. Based on three recent experiences with the employment of co-researchers, this article explores the characteristics of co-researchers and the intended collaboration with them. Some lessons learned for further development are discussed, focusing on the purpose, limitations and facilitation of the co-researchers.

Lieke Oldenhof

Shadowing is a qualitative research strategy that is not used as often as regular qualitative methods, such as interviews. In this article, I will show the value of shadowing in terms of researching the mundane aspects of managerial work in healthcare.

Oké, je wilt een kwalitatief onderzoek opzetten. Dat betekent dat je een proces (er gebeurt iets in de empirische wereld, en wel in stappen) wilt onderzoeken bij een bepaalde groep. Dat proces wordt vaak vormgegeven in een conceptueel model. Dit model geeft, van links naar rechts, de stappen van het te onderzoeken proces in de empirische wereld weer. En het is een bepaalde groep die dit proces doorloopt. Voorbeelden van dergelijke groepen zijn: een individu, een consument, een burger, of een werknemer. Maar je kunt ook denken aan huishoudens, bedrijven of afdelingen binnen bedrijven of CEO’s. Algemeen gezegd: het gaat om entiteiten (elementen) die je kiest voor het onderzoek. Daarbij moet je er natuurlijk op letten dat de concepten in het conceptueel model betekenis hebben voor een dergelijke entiteit. Een voorbeeld. Het begrip ‘bedrijfscultuur’ is een (sociologisch) begrip dat is gedefinieerd voor het bedrijf als geheel, dus op bedrijfsniveau. Als jouw entiteit in de steekproef een individuele werknemer is dan moet je de definitie aanpassen. Je zou hier kunnen zeggen dat het hier gaat om de individuele perceptie van de heersende bedrijfscultuur.

In het werk An Invitation to Social Construction staat het zeer relevante vraagstuk rond sociale constructie centraal. De auteur, Kenneth J. Gergen, is een Amerikaans psycholoog die werkzaam is als professor aan het Swarthmore College. Het gaat om de derde editie, waarvan de eerste dateert van 1999 en de tweede van 2009. De vele veranderingen binnen dit domein noodzaakten een herziening, die in 2015 werd gepubliceerd. Met het werk beoogt de auteur de lezer te introduceren in het thema van sociale constructie en de debatten die hieromtrent bestaan. Belangrijk is dat hij opmerkt dat het werk niet fungeert als ‘the last word, but as a beginning’ (2015, p. xi). Na een volledige lezing van het boek zou iedereen over een afdoende basis moeten beschikken om de discussie hierover aan te gaan. In het voorwoord erkent de auteur ook de impact van zijn eigen persoon en ervaringen op de wijze waarop het boek vorm kreeg en werd geschreven. Vanuit een sociaal constructivistisch perspectief is een dergelijke bedenking uitermate relevant omdat zij aanzet tot reflectie over (de impact van) de eigen persoon in het onderzoek, iets wat vaak onderbelicht blijft in velerlei methodologische handboeken. Aldus gaat het om een kruispuntdenken dat inhoudt dat een individu wordt gevormd door een interactie tussen verschillende elementen die de sociale positie in de samenleving bepalen (Hankivsky, 2014). Individuen geven op die manier niet alleen zichzelf vorm als persoon, maar ook anderen; zo construeren zij de sociale wereld (Ken, 2007). Dit maakt dat de professionele en persoonlijke achtergrond, ervaringen en overtuigingen al dan niet bewust interfereren in de wijze waarop iemand onderzoek verricht, artikelen en monografieën schrijft. Daarom speelt ‘het mens- en maatschappijbeeld en de ideologie’ van de individuele wetenschapper een niet te miskennen rol en kan dit het verrichte onderzoek of de uitgewerkte argumentatie eveneens ‘sociaal construeren’ (Verrycken, 2009, p. 137-138).

Op dit moment lijken onderwerpen als integratie, discriminatie, identiteit en diversiteit meer dan ooit het publieke en politieke discours te beheersen. Of het nu gaat om de Zwarte Piet-discussie, de toenemende tweedeling in het onderwijs, het afschaffen van de term ‘allochtoon’, treitervloggers, of de worsteling van het establishment met partijen als Denk en Artikel 1, (de aanpak van) discriminatie is en blijft een zeer actueel maatschappelijk en sociaalwetenschappelijk vraagstuk.

In 2016 maakten de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI), de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en het Rathenau Instituut een balans op van de wetenschap in Nederland: ‘De overheid streeft naar een maximale impact van het wetenschappelijk onderzoek. Het begrip valorisatie staat daarbij centraal (…) In toenemende mate wordt de nadruk gelegd op het belang van publiek-publieke samenwerking, en kennis co-creatie bij onderzoek gericht op maatschappelijke uitdagingen’ (AWTI, KNAW & Rathenau Instituut, 2016, p. 23-24). Hieruit blijkt dat de wetenschap zich in een snel ontwikkelende wereld begeeft, waarbij aansluiting bij maatschappelijke ontwikkelingen – door samenwerking en valorisatie van wetenschappelijke kennis – steeds belangrijker wordt. Barbara Fawcett en Rosalie Pockett beschrijven in hun boek Turning Ideas into Research soortgelijke ontwikkelingen.

Petra van der Meer

Na twaalf succesvolle internationale edities van het Congress of Qualitative Inquiry (ICQI) georganiseerd door de universiteit van Illinois viel de eer voor de eerste Europese editie te beurt aan de Katholieke Universiteit Leuven (van 7 tot 10 februari 2017). De oudste universiteit van de Lage Landen (1425) en de nog oudere stad Leuven met zijn tot twee maal toe in ere herstelde universiteitsbibliotheek, pas gerenoveerde stadhuis, het Groot Begijnhof en de Oude Markt vormden het prachtige decor voor drie dagen presentaties, posters, symposia, workshops en paneldiscussies over kwalitatief onderzoek. Het straatbeeld van Leuven, dat doorgaans door studenten wordt gedomineerd, was opvallend leeg. Na enige navraag bleek de ‘tentamenweek’ de oorzaak te zijn voor het massaal op kot jagen van een derde van de stadspopulatie.