oa Obstakels voor hergebruik van kwalitatieve data

Interviews spelen zowel in kwantitatief als in kwalitatief onderzoek een belangrijke rol als methode van dataverzameling. Bij kwantitatief onderzoek gaat het meestal om sterk gestandaardiseerde vragenlijsten waarin gesloten vragen domineren. Kenmerkend voor de verschillende vormen van kwalitatief onderzoek zijn open interviews waarin de geïnterviewden alle ruimte krijgen om in hun eigen woorden hun verhaal te houden en antwoorden te formuleren. Om die ruimte te creëren zijn de vragenlijsten ook zelden volledig gestandaardiseerd. De interviewer kan zo nodig de vraagvolgorde en eventueel de vraagformuleringen aanpassen, en vervolgvragen inlassen om door te vragen op datgene wat de geïnterviewde vertelt.Kwalitatieve interviews kunnen – mits de interviewkwaliteit van voldoende niveau is – onderzoeksdata opleveren die buitengewoon ‘rijk’ zijn aan informatie. Dat geldt zowel voor biografische interviews en diepte-interviews over bepaalde thema’s als voor informanteninterviews of expertinterviews. De voor kwalitatief onderzoek kenmerkende ‘rijkdom’ van verzamelde data leent zich daarom vrijwel altijd voor meerdere onderzoeksdoelen.Maar vreemd genoeg zijn hergebruik en secundaire analyse van onderzoeksdata in de wereld van kwalitatief onderzoek een vrijwel onbekend fenomeen. Gebruikelijk is dat een kwalitatieve onderzoeker zelf zijn/haar eigen data verzamelt, analyseert ten behoeve van een specifiek onderzoeksdoel en na afloop van het onderzoek voorgoed opbergt. Dat is pure onderbenutting wanneer men zich realiseert dat veldwerkkosten van kwalitatief onderzoek in het algemeen aanzienlijk zijn. Waarom maakt niemand in de kwalitatieve onderzoekswereld zich hier druk om? Hoe komt het dat een onderzoekspraktijk waarin grootscheepse kapitaalvernietiging tot de ‘normale’ gang van zaken behoort, nauwelijks ter discussie gesteld wordt? Wat zijn precies de obstakels die hergebruik van kwalitatieve data om methodologische of andere redenen belemmeren? Die vragen vormen de aanleiding voor deze debatbijdrage. Voorafgaand aan de beantwoording daarvan zal ik eerst ingaan op mogelijkheden van hergebruik van kwalitatieve data.