2004
Volume 29, Issue 1
  • ISSN: 0778-8304
  • E-ISSN: 2665-9484

Abstract

Abstract

The disenchantment of the world initiated by the Enlightenment was not a linear process. Folktales show that a magical world-view persisted in rural society until about 1900. An analysis of two types of folktales demonstrates that even in orthodox Calvinism there were people to whom witchcraft was ascribed. The persistence of belief in witchcraft must be explained both from the rural context and in light of orthodox Calvinism, which held a literal belief in the powers of good and evil personified by God and the devil.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.5117/TRA2020.1.002.EXAL
2020-07-01
2024-11-09
Loading full text...

Full text loading...

/deliver/fulltext/07788304/29/1/03_TRA2020.1_EXAL.html?itemId=/content/journals/10.5117/TRA2020.1.002.EXAL&mimeType=html&fmt=ahah

References

  1. Apeldoorn, R.C. van, Muizenplagen in Nederland: oorzaken en bestrijding. Wageningen, 2005.
    [Google Scholar]
  2. Beemt, G. van den, ‘In het voetspoor van Engelbertus Heupers.’ Van Zoys tot Soest, 1(1980), 2-3.
    [Google Scholar]
  3. Blécourt, Willem de, ‘Heksengeloof: Toverij en religie in Nederland tussen 1890 en 1940.’ Sociologische Gids,26(1989), 245-266.
    [Google Scholar]
  4. Blécourt, Willem de, Termen van toverij: De veranderende betekenis van toverij in Noordoost-Nederland tussen de zestiende en twintigste eeuw. Nijmegen, 1990.
    [Google Scholar]
  5. Blécourt, Willem de, ‘Boiling Chickens and Burning Cats: Witchcraft in the Western Netherlands, 1850-1925,’ in: Willemde Blécourt and OwenDavies (eds.), Witchcraft Continued: Popular Magic in Modern Europe (Manchester/New York, 2004), 89-106.
    [Google Scholar]
  6. Blécourt, Willem de, and OwenDavies (eds.), Witchcraft Continued: Popular Magic in Modern Europe. Manchester/New York, 2004.
    [Google Scholar]
  7. Blécourt, Willem de, RubenA. Koman, Jurjenvan der Kooi, and TheoMeder (eds.), Verhalen van stad en streek: Sagen en legenden in Nederland. Amsterdam, 2010.
    [Google Scholar]
  8. Christiansen, Reidar Th., The Migratory Legends: A Proposed List of Types with A Systematic Catalogue of the Norwegian Variants (FFC 175). Helsinki, 1958.
    [Google Scholar]
  9. Davies, Owen, and Willemde Blécourt (ed.), Beyond the Witch Trials: Witchcraft and Magic in Enlightenment Europe. Manchester/New York, 2004.
    [Google Scholar]
  10. Dekker, A.J., ‘150 jaar Nederlands volksverhaalonderzoek.’ Volkskundig Bulletin4(1978), 1-28.
    [Google Scholar]
  11. Dekker, A.J., ‘Bandopnamen: Inleiding,’ in: E.Heupers (ed.), Volksverhalen uit Gooi- en Eemland en van de westelijke Veluwe, vol. 3 (Amsterdam, 1984), 272-276.
    [Google Scholar]
  12. Dekker, Ton, ‘Witches and Sorceres in Twentieth Century Legends,’ in: MarijkeGijswijt-Hofsta and WillemFrijhoff (eds.), Witchcraft in the Netherlands from the Fourteenth to the Twentieth Century (Rotterdam, 1991), 183-196.
    [Google Scholar]
  13. Dekker, Ton, ‘Op zoek naar de verteller van volksverhalen.’ Amsterdams Sociologisch Tijdschrift, 19(1992), 60-84.
    [Google Scholar]
  14. Dhuibhne, Éilís Ní, ‘“The Old Woman as Hare”: Structure and Meaning in an Irish Legend.’ Folklore104(1993)1-2, 77-85.
    [Google Scholar]
  15. Exalto, John, Hemels Hoevelaken: Religiegeschiedenis van een valleidorp. Zoetermeer, 2013.
    [Google Scholar]
  16. Exalto, John, ‘Telling Authorized Stories: The Dynamics of the Dutch Pietistic Narrative Community,’ in: R.Ruard Ganzevoort, Maaikede Haardt and MichaelScherer-Rath (eds.), Religious Stories We Live By: Narrative Approaches in Theology and Religious Studies, (Leiden/Boston, 2014), 241-250.
    [Google Scholar]
  17. Exalto, John, and Fredvan Lieburg (eds.), Spoken op het kerkhof: Verkenningen van protestantse vertelcultuur. Zoetermeer, 2009.
    [Google Scholar]
  18. Gewin, Everard E., Nederlandsch volksgeloof. Arnhem, 1925.
    [Google Scholar]
  19. Gewin, Everard E., Studiën over volksgeloof. Groningen, 1930.
    [Google Scholar]
  20. Gijswijt-Hofstra, Marijke, ‘Witchcraft after the Witch-Trials’, in: Ibid., BrianLevack and RoyPorter (eds.), Witchcraft and Magic in Europe, vol. 5: The Eighteenth and Nineteenth Centuries (London, 1999), 95-109.
    [Google Scholar]
  21. Hanegraaff, Wouter J., ‘How Magic Survived the Disenchantment of the World.’ Religion33(2003)4, 357-380.
    [Google Scholar]
  22. Heupers, E. (ed.), Volksverhalen uit Gooi- en Eemland en van de westelijke Veluwe, 3 vols. Amsterdam, 1979-1984.
    [Google Scholar]
  23. Heupers, Engelbert, ‘Inleiding’, in: E.Heupers (ed.), Volksverhalen uit Gooi- en Eemland en van de westelijke Veluwe, vol. 1 (Amsterdam, 1979), 21-25.
    [Google Scholar]
  24. Heuvel, H.W., Volksgeloof en volksleven. Zutphen, 1909.
    [Google Scholar]
  25. Kooi, Jurjen van der, Volksverhalen in Friesland: Lectuur en mondelinge overlevering. Een typencatalogus. Groningen, 1984.
    [Google Scholar]
  26. Leerssen, Joep, De bronnen van het vaderland: Taal, literatuur en de afbakening van Nederland 1806-1890. Nijmegen, 2006.
    [Google Scholar]
  27. Lieburg, Fred van, ‘Pietismus’, in: Rolf WilhelmBrednichet al. (ed.), Enzyklopädie des Märchens, vol. 10 (Berlin/New York, 2002), 1047-1056.
    [Google Scholar]
  28. Lieburg, Fred van, ‘Remarkable Providences: The Dutch Reception of an English Collection of Protestant Wonder Stories.’ Intersections. Yearbook for Early Modern Studies3(2003), 197-219.
    [Google Scholar]
  29. Margry, Peter Jan, and HermanRoodenburg, ‘A History of Dutch Ethnology in 10½ Pages,’ in: PeterJan Margry and HermanRoodenburg (eds.), Reframing Dutch Culture: Between Otherness and Authenticity (Aldershot, 2007), 261-271.
    [Google Scholar]
  30. Meder, Theo, Vertelcultuur in Waterland: De volksverhalen uit de collectie Bakker in hun context (ca. 1900). Amsterdam, 2001.
    [Google Scholar]
  31. Meder, Theo, ‘From a Dutch Folktale Database towards an International Folktale Database.’ Fabula51(2010)1-2, 6-22.
    [Google Scholar]
  32. Meder, Theo, and CorHendriks, Vertelcultuur in Nederland: Volksverhalen uit de Collectie Boekenoogen (ca. 1900). Amsterdam, 2005.
    [Google Scholar]
  33. Meder, Theo, and EricVenbrux, ‘Vertelcultuur,’ in: TonDekker, HermanRoodenburg and GerardRooijakkers (eds.), Volkscultuur: Een inleiding in de Nederlandse etnologie (Nijmegen, 2000), 282-336.
    [Google Scholar]
  34. Meertens, P.J., ‘Everardus Egidius Gewin (Abkoude, 1 mei 1879 – Baarn, 5 januari 1961),’ in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, 1961-1962 (Leiden, 1962), 89-94.
    [Google Scholar]
  35. Miltenburg, C.M., Een verander(en)de leef- en beeldwereld. Een onderzoek naar de inhoud van volksverhalen uit Gooi- en Eemland en van de westelijke Veluwe. Rotterdam, 1990.
    [Google Scholar]
  36. Nildin-Wall, Bodil and JanWall, ‘The Witch as Hare or the Witch’s Hare: Popular Legends and Beliefs in Nordic Tradition.’ Folklore, 104(1993)1-2, 67-76.
    [Google Scholar]
  37. Russell, Jeffrey Burton, ‘Witchcraft,’ in: Arthur C. Lehmann and James E. Myers (eds.), Magic, Witchcraft, and Religion: An Anthropological Study of the Supernatural, 2nd edition (Mountain View CA, 1989), 203-212.
  38. Scribner, R.W., ‘The Reformation, Popular Magic, and the ‘Disenchantment of the World,’ in: Ibid. (ed.), Religion and Culture in Germany (1400-1800) (Leiden/Boston/Köln, 2001), 346-365.
    [Google Scholar]
  39. Sillevis, H.A., De boer en zijn wereld: De boerenbevolking van de N.W.-Veluwe sociaal-typologisch beschouwd. Assen, 1959.
    [Google Scholar]
  40. Sinninghe, J.R.W., Katalog der niederländischen Märchen-, Ursprungssagen-, Sagen- und Legendenvarianten (FFC 132). Helsinki, 1943.
    [Google Scholar]
  41. Sinninghe, J.R.W., Spokerijen in Brabants Westhoek: Sagen, legenden en volksverhalen veelal uit de volksmond opgetekend. Zaltbommel, 1975.
    [Google Scholar]
  42. Sinninghe, J.R.W., and H.D.Voss., Geldersch Sagenboek. Zutphen, 1943.
    [Google Scholar]
  43. Thompson, Stith, Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books, and Local Legends, 6 vols., Revised Edition. Bloomington, 1955-1958.
    [Google Scholar]
  44. Uther, Hans-Jörg, ‘Guntram,’ in: Rolf WilhelmBrednichet al. (ed.), Enzyklopädie des Märchens, vol. 6 (Berlin/New York, 1990), 305-311.
    [Google Scholar]
  45. Valleischut, ‘De legende van het kasteelhaas van Stoutenburg.’ De Nederlandse Jager, 83(1978), 997-998.
    [Google Scholar]
  46. Venbrux, Eric, and TheoMeder, ‘Anders Bijma’s Folktale Repertoire and Its Collectors.’ Fabula, 40(1999)3-4, 259-277.
    [Google Scholar]
  47. Voskuil, J.J., ‘Voorwoord.’ in: E.Heupers (ed.), Volksverhalen uit Gooi- en Eemland en van de westelijke Veluwe, vol. 1, (Amsterdam, 1979), 7-16.
    [Google Scholar]
  48. Vreekamp, Henk, De tovenaar en de dominee: Over de verschijning van God. Zoetermeer, 2010.
    [Google Scholar]
  49. Walsham, Alexandra, ‘The Reformation and the Disenchantment of the World Reassessed.’Historical Journal, 51(2008)2, 497-528.
    [Google Scholar]
/content/journals/10.5117/TRA2020.1.002.EXAL
Loading
/content/journals/10.5117/TRA2020.1.002.EXAL
Loading

Data & Media loading...

  • Article Type: Research Article
Keyword(s): Calvinism; countryside; folktales; Northwestern Veluwe; witchcraft
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error