Tijdschrift voor Communicatiewetenschap - Volume 34, Issue 2, 2006

Abstract

Ten minste vijf ontwikkelingen hebben sinds 1990 het speelveld voor het mediabeleid van de overheid danig veranderd: digitalisering en technologische convergentie; economische convergentie, internationalisering en commercialisering; groeiende spanningen tussen journalistiek en politiek; veranderend mediagebruik in relatie tot overvloedig aanbod; en de invloed van Europese wet- en regelgeving.

Abstract

Het publieke debat wordt steeds meer door medialogica bepaald, waardoor het speelveld waarop het plaatsvindt uit balans raakt. Medialogica is het gevolg van het ineengrijpen van veranderingen in de samenleving, in de politiek en bij de media. Medialogica is onvermijdelijk, maar heeft enkele negatieve gevolgen voor de democratie. Aan het slot van dit artikel worden maatregelen bepleit om het speelveld voor het publieke debat meer in balans te brengen.

Abstract

Op 2 april 2004 verscheen Omzien naar de omroep, het rapport van de Visitatiecommissie Landelijke Publieke Omroep. Dit was de eerste maal in de geschiedenis dat een bij wet ingestelde commissie haar licht liet schijnen over het functioneren van de Nederlandse landelijke publieke omroep. In deze bijdrage worden taak en werkwijze, bevindingen, conclusies en aanbevelingen van de visitatiecommissie beschreven, en wordt nagegaan welke van haar aanbevelingen sindsdien wel en niet door het kabinet zijn overgenomen.

Abstract

In dit artikel staat de vraag centraal in hoeverre ‘de markt’ kan voorzien in doelstellingen die de overheid aan het mediabestel stelt, zoals pluriformiteit en kwaliteit. Door middel van een economisch-theoretische en een empirische analyse van veranderend mediagebruik wordt deze vraag beantwoord.

Samenvatting

In februari 2005 publiceerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr) zijn rapport Focus op functies. Uitdagingen voor een toekomstbestendig mediabeleid. Hierin adviseert de wrr om de beleidsvisie van de overheid op het medialandschap radicaal te wijzigen. De huidige zienswijze, waarin beleid per medium en per infrastructuur wordt beredeneerd, zou vervangen moeten worden door een visie waarin de functies van het medialandschap als geheel centraal staan.

Abstract

Marktfalen levert steeds minder deugdelijke argumenten voor mediabeleid op. Zo laat empirisch onderzoek naar de Nederlandse televisiemarkt zien dat commerciële omroepen, naast de publieke omroep, ook sterk bijdragen aan de media performance van de totale markt, gemeten in termen van zowel diversiteit als profusie. Voor de legitimatie van de publieke omroep moet gezocht worden naar nieuwe argumenten. Recente studies voor de bbc naar haar public value voor de Britse samenleving leveren modellen op, waarmee de maatschappelijke waarde van de publieke omroep kan worden vastgesteld.

Abstract

Het wrr-advies Focus op functies gaat terecht de uitdagingen aan, die de complexe mediawerkelijkheid van vandaag opwerpt. Zo sluit het zich aan bij Europese denklijnen in het mediabeleid. De praktijk van nationaal beleid in een eu-context is echter weerbarstig. In deze bijdrage worden de wrr-aanbevelingen bij wijze van test aan de Europese praktijk van de afgelopen jaren gespiegeld.

Abstract

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr), de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (rmo) en de Visitatiecommissie Landelijke Publieke Omroep besteden in hun adviezen ruim aandacht aan de positieve en negatieve gevolgen van marktwerking voor de realisatie van maatschappelijke doelen in de mediasector. Zij gaan er daarbij echter te makkelijk van uit dat er een integrale mediamarkt aan het ontstaan is. Dit artikel bepleit in plaats daarvan dat er veel verschillende mediamarkten zijn, die we nauwkeurig in termen van functies en publieken moeten definiëren. Zo'n aanpak zal laten zien dat een aantal mediamarkten minder goed functioneert dan wij op basis van het totale aanbod geneigd zijn in te schatten.

Abstract

Tussen de Nota over het Massamedia-beleid van het kabinet-Den Uyl uit 1975 en Met het oog op morgen van het kabinet-Balkenende kent ons land intussen dertig jaar welbewust mediabeleid, dat duidelijke doelstellingen stelt en antwoorden formuleert op de uitdagingen die technologie en samenleving opwerpen. Dertig jaar mediabeleid heeft een drietal onderscheiden periodes in het mediabeleid opgeleverd, terwijl op dit moment opnieuw de contouren van een nieuwe benadering bepaald worden. In deze bijdrage schetsen we eerst de traditie van het media- en omroepbeleid, om vervolgens op grond van een bespreking van de voorliggende adviezen te bezien hoe de toekomst van het mediabeleid eruit zal zien.