Tijdschrift voor Communicatiewetenschap - Volume 39, Issue 4, 2011

Dit themanummer van het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap bestaat uit zeven geselecteerde onderzoekspresentaties die tijdens het elfde Etmaal van de Communicatiewetenschap, het jaarlijkse congres van Nederlandse en Vlaamse communicatiewetenschappers zijn gepresenteerd. Christ’l De Landtsheer, Lieuwe Kalkhoven & Loes Broen concluderen onder de titel ‘De beeldspraak van Geert Wilders, een Tsunami over Nederland?’ op basis van een kwantitatieve beeldspraak- en inhoudsanalyse van columns, opiniestukken en persberichten uit 2004-2010 die met een metafoorindex Wilders’ taal tegen de meetlat van extreemrechts houdt, dat de taal van de Nederlandse politicus Geert Wilders en zijn Partij voor de Vrijheid (PVV) naar stijl en inhoud een extreemrechts en populistisch karakter heeft. Teun Dubbelman beschrijft in ‘Een theoretische verkenning naar de narratieve logica achter hedendaagse computerspellen’ hoe computerspellen verhalen vertellen. Aan de hand van recente inzichten uit game-, theater- en filmstudies, ontwikkelde Teun Dubbelman een nieuw concept van narrativiteit dat verschillen tussen games in hun benadering van het verhaal kan verklaren. Arief Hühn, Paul Ketelaar, Vassilis-Javed Khan, Koos Nuijten & Marnix van Gisbergen beschrijven in ‘Ik lokaliseer, ik adverteer en ik boek effect?’ een studie naar de Perceived Ad Intrusiveness van Location Based Advertising in een virtuele supermarkt. Volgens de resultaten ervaren gebruikers Location Based Advertising als minder storend dan locatie-onafhankelijke advertenties, met als gevolg een positieve beïnvloeding van attitude en gedragsintentie ten aanzien van Location Based Advertising. In ‘Online Vrienden Bepalen de Overtuigingskracht SNS van Campagnes’ beschrijven Guda van Noort, Marjolijn Antheunis & Eva van Reijmersdal een studie waarin is onderzocht of de overtuigingskracht van marketingcampagnes speciaal voor sociale netwerksites (SNS) wordt bepaald door de sterkte van de sociale band die de ontvanger heeft met degene die de campagne doorstuurt. In ‘Van digitale kloof naar digitale inclusie: Naar een duurzame ondersteuning van e-inclusie-initiatieven in Vlaanderen’ beschrijven Ilse Mariën & Chris Vleugels de evolutie van de digitale kloof en de manier waarop middenveldorganisaties hierop een antwoord bieden via e-inclusie-initiatieven. Anna Wamsteeker & Mark van Vuuren beschrijven in ‘Impliciete en expliciete communicatiestrategieën tijdens organisatieveranderingen: Een casestudie naar de implementatie van een Shared Service Center binnen de publieke sector’ een casestudieonderzoek naar de communicatiestrategie tijdens de invoering van een Shared Service Center in de publieke sector aan de hand van de vier strategiedimensies.

Het elfde Etmaal van de Communicatiewetenschap vond plaats op 24 en 25 januari 2011 aan de Universiteit Twente. Het congres dat onder auspiciën van de Nederlandse onderzoekschool voor Communicatiewetenschap NESCoR in samenwerking met de Vlaamse Communicatiewetenschap is georganiseerd, laat ieder jaar weer een momentopname zien van de meest recente onderzoeksinspanningen in ons veld. Het aantal inzendingen bedroeg meer dan 200 abstracts. Het programma bestond uit 120 paperpresentaties en 27 posterpresentaties en er waren 218 deelnemers. De bijdragen in dit themanummer geven een mooie dwarsdoorsnede van goed en interessant communicatiewetenschappelijk onderzoek dat op dit moment aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten wordt uitgevoerd.Het Etmaal van de Communicatiewetenschap is een van de belangrijkste profileringsmiddelen geworden van de communicatiewetenschap in Nederland en Vlaanderen. En dat profileren is nodig want recente ontwikkelingen in de organisatie van het onderzoek wijzen, in Nederland althans, op een verwatering van de disciplines in lokale onderzoeksinstituten die de neiging hebben hun eigen promovendi op te leiden, waardoor in Nederland onze eigen onderzoeksschool NESCoR onder druk staat. Op zichzelf gesproken is meer interdisciplinair onderzoek niet verkeerd voor een interdiscipline als de communicatiewetenschap, maar gaat het echt interdisciplinair worden in die instituten of wordt communicatiewetenschap daar ondergeschikt gemaakt aan bijvoorbeeld psychologie, politieke wetenschappen of letteren?Profilering is ook nodig om de groei van de communicatiewetenschap in Vlaanderen en Nederland te steunen. In Vlaanderen is onder meer de Universiteit Antwerpen de laatste tien jaar toegevoegd. In Nederland is dat de Erasmus Universiteit, en wat eerder de Vrije Universiteit. Ook de Wageningen Universiteit profileert zich momenteel heel duidelijk met een opleiding communicatiewetenschap en heeft te kennen gegeven ook aan de organisatie van het Etmaal te willen deelnemen.Ten derde is profilering van onze interdiscipline noodzakelijk omdat wij de maatschappelijke wind mee hebben. We leven in een totaal gemedieerde wereld waarin communicatie en communicatiemiddelen steeds belangrijker worden. Profilering is dan juist noodzakelijk omdat allerlei groepen zich dan op ons terrein storten. Ook zie je dat de media het steeds meer over zichzelf hebben en daarbij merkwaardig genoeg soms niet worden gehinderd door enige kennis van zaken. De communicatiewetenschap in Nederland en Vlaanderen krijgt daarbij niet automatisch de aandacht. Zij zal die zelf moeten opeisen.Dit brengt ons bij twee wegen die het Etmaal in de toekomst duidelijker zal moeten inslaan dan zij nu doet. In de eerste plaats moet het Etmaal weer meer extern gericht worden. Het is nu nog te veel het jaarlijkse feestje van ons kent ons. Op de congressen in de eerste helft van de jaren negentig waarin wij een VSOM Vereniging van Onderzoek van de Massacommunicatie hadden en een Nederlandse vereniging van Communicatiemanagers, waren veel meer vertegenwoordigers van media en van beroepsgroepen aanwezig. We zouden in de toekomst meer een appèl moeten doen aan dat beroepsveld door hen uit te nodigen voor deelname en door aan te geven dat tal van zaken waar zij het over hebben op hun mediapagina’s en sites hier aan de orde komen, met nieuwe spannende inzichten en resultaten. Herhaaldelijk worden onze mensen gevraagd voor commentaar in de media; we zouden ook eens het omgekeerde kunnen doen.Een andere ontwikkeling die wij zouden toejuichen, is dat onze senioren een grotere bijdrage leveren aan het Etmaal, en dat niet alleen in de wandelgangen. Een paar jaar geleden leek het Etmaal zich te hebben ontwikkeld tot een oefenveldje voor promovendi, een platform waar zij zouden kunnen leren hun artikelen te presenteren. Maar het Etmaal moet meer zijn. Het dient zich te ontwikkelen tot een jaarlijks uithangbord van de communicatiewetenschap. Waar alle belangrijke discussies gevoerd worden, ook door de seniorstaf. We hopen dat onze nieuwe vereniging NeFCA beide ontwikkelingen zal steunen. Voor de totstandkoming van dit themanummer willen wij de auteurs en reviewers bedanken voor hun inzet en kijken uit naar het volgende Etmaal van de Communicatiewetenschap dat zal plaatsvinden op 9 en 10 februari 2012 aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de K.U.Leuven.

The imagery of Geert Wilders, a Tsunami over the Netherlands?

This article examines the language of the Dutch politician Geert Wilders and his anti-immigrant Party for Freedom (PVV) against the yardstick of ‘extreme right’. Should we consider Wilders who is charged because of hatred against Muslims as a populist or rather an extreme-rightist? The core question of the article is addressed in a theory section on populism, right-extremism and its (metaphor) style, and an empirical section that tracks the political style and thematic choice of Wilders. The empirical case concerning language use of Geert Wilders includes a metaphor analysis using a metaphor index that is a quantitative view of the metaphorical power of a text (De Landtsheer, 2009). Also a thematic quantitative content analysis is part of the case. There were three different news formats examined: columns, opinion pieces, and the press releases of the PVV (period October 2004 to June 2010). Wilders is paying a lot of attention to the ‘old, classic’ fascist themes: nationalism, security, immigration policy and politics. His very emotional language style includes many strong metaphors that provokes unrest and that must convince people of the need for change. For content and style in the language of Wilders were found so many attributes of an extreme right-wing discourse.

I localize, I advertise and I create effect? A study on the Perceived Ad Intrusiveness of Location Based Advertising within a virtual supermarket

Advertisers are looking for new ways to deal with ad avoidance. Location Based Advertising (LBA) increasingly presents itself as a feasible solution. LBA serves customers context-congruent ads on their mobile device based on its location. Although LBA has captured the attention of academics, there is very little in situ data regarding the effectiveness of LBA due to practical and methodical complications. In this study we present a solution: we reconstruct the user experience of LBA using a virtual reality setup. We study the perceived ad intrusiveness of context-(in)congruent mobile advertisements within a virtual supermarket by conducting a between-subjects experiment among Dutch citizens (n=53). The results show that LBA tends to be perceived as less intrusive than non-LBA. Consequently consumers develop more positive attitudes and are more likely to use LBA and buy due to LBA. This outcome should encourage marketers to adopt LBA as a valuable marketing tool.

Implicit and explicit communication strategies during organizational change: a case study on a shared service center implementation within the public sector

In this case study, we used the Organizational Stakeholder Model of Change Implementation Communication (Lewis, 2007) to evaluate the communication strategy used during the implementation of a Shared Service Center in a large governmental agency. The model proves to be useful for describing the strategic choices made by the project managers. Most of the dimensions were recognizable in the communication efforts, even though most of these choices were made implicitly. Interestingly, several stakeholders disagreed with the project management team about the identification of the strategy. They experienced the communication efforts negatively rather than balanced or positive. The results show the complexity of communication during change and the ways people make sense of these dynamic processes. The strategy dimensions can be useful guides when managing complex changes like the implementation of a Shared Service Center.

Brand Characters Increase the Appeal of the Healthy Choice Among Preschoolers via Affective Mechanisms

This study explored how character-product congruence influences preschoolers’ healthy product choice via two types of affective responses, their automatic and elaborate affective responses. In addition, we investigated whether the two affective responses mediate the relation between character-product congruence and product choice independently from each other or successively. In a repeated measures design, 166 preschoolers (4-6 years) were exposed to five character-product combinations that differed in degree of congruence. We measured children’s automatic affective response toward these combinations using a time-constrained task, and their elaborate affective response using a non-constrained task. Our findings showed that the two affective responses successively mediate the relation between congruence and choice: character-product congruence initially triggered a positive automatic affective response, which, in turn, stimulated more positive elaborate affective responses, including greater product choice.

A theoretical investigation into the narrative logic of contemporary computer games

This paper explores the logics behind two primary ways in which computer games deal with stories. As evident in how these games are designed, one of these logics focuses on players as implied authors who guide heroes through challenging trials and tribulations. The other logic focuses on players as embodied participants who become the hero and experience adventures of their own. This paper argues that in order to understand the differences between these two distinctive logics, it is necessary to critically review the representational concept of narrative as developed once in structuralist narratology and to develop an additional presentational conceptualization, applicable to both marginal narrative practices of the past as well as mainstream practices of the present. Drawing on theories from game-, film- and theatre studies, the paper defines these two logics, presents their characteristics and shows how they steer the future design of game stories into two different directions.

Online Friends Determine the Persuasiveness of SNS Advertising Campaigns

Marketers more and more design advertising campaigns especially for Social Network Sites (SNS), with the aim that SNS users forward these campaigns to their online network. By means of a survey, this study investigates whether the persuasiveness of such campaigns is determined by the strength of the social connection between receiver and the sender of the campaign. The results support the idea that SNS campaigns are more persuasive when forwarded by close friends, than when forwarded by less strong social connections. Thus, the social context plays a crucial role in the persuasiveness of marketing communication activities within SNS.

From digital divide to digital inclusion: towards a sustainable support of e-inclusion initiatives in Flanders

Throughout the last decade it has become clear that the digital divide needs to be considered as a complex phenomenon covering a wide range of exclusion mechanisms at the level of access, usage and multiple digital literacy’s. Simultaneously, a vast number of e-inclusion initiatives have emerged trying to address these problems of exclusion. Hence, a highly scattered, disorganized and unidentified field of approaches to the implementation of e-inclusion has surfaced, leaving policy stakeholders unaware of the scope, effectiveness and sustainability of these approaches and initiatives. Therefore, a study was launched in Flanders in order to (1) gain a comprehensive insight in existing initiatives and their modus operandi, and (2) generate policy recommendations related to identify gaps and lacking synergies. In this article we present the results of this study consisting of a quantitative inventory of Flemish e-inclusion initiatives, and a qualitative brainstorm session with various stakeholders.

Kathleen Beullens & Astrid DirikxMediagebruik en risicogedrag van jongeren in het verkeer. Een literatuuroverzicht.39:1 – pp. 78-93