Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken - Volume 26, Issue 2, 2010

Zouden we de werknemersrelatie een centrale plaats geven als we anno nu het arbeidsbestel helemaal opnieuw zouden inrichten? De werknemersrelatie is die van een autoriteitsrelatie tussen de werkgever en de werknemer. De werkgever huurt de werknemer in voor taken die hij verricht wil hebben, en de werknemer (vroeger bekend als: de arbeider) biedt zijn of haar arbeidskracht aan. Binnen die relatie heeft de werknemer zich te schikken naar de werkgever, maar ook de autoriteit van de werkgever is tegenwoordig door regelgeving en vakbonden aan banden gelegd. In de loop van de (niet eens zo lange) geschiedenis van de werknemersrelatie, heeft ze veel vijanden en weinig echte vrienden gehad.

Self-employment and attitudes toward social security

The number of self-employed workers in Dutch society is increasing rapidly. The usual assumption amongst policy makers and scientists is that these self-employed do not support the social security system. Therefore, the growth in self-employment is argued to be a possible threat to the legitimacy of the social system. Using different research methods, we examine support for social security among the self-employed. A key finding is that employees and self-employed do not have very different policy attitudes. The self-employed are less supportive of unemployment spending compared to employees, but do not have different attitudes to the so-called 'external' risks such as sickness and old-age.

De ontwikkeling van het aandeel flexibele werknemers is een veelbesproken thema. Werknemers met een flexibele arbeidsrelatie kunnen diverse typen contracten hebben. Het kan gaan om contracten voor een beperkte duur, zoals uitzendwerk, en de arbeidsuren kunnen wisselen, zoals bij oproep- of invalkrachten.

The effects of a lottery on sickness absenteeism; a case study

We investigate the effect of a lottery incentive system on sickness absenteeism. The bonus was set up by a manufacturing firm, in which workers had access to a monthly lottery that was based on their absence records in the previous three months. Each month, there was a random drawing of seven winners, who received a gift coupon of 75 euros each. Workers who have not reported absent during the previous months participated in the lottery. After winning the lottery, workers were not allowed to participate in subsequent lotteries. Our results show that the incentive of the lottery leads to a decrease in absence. However, the effect declines a few months after the introduction. In addition, the lottery system has a larger response from men than from women. Finally, we find that employees return to higher levels of absence, after winning the lottery.

Jeroen Smits, schrijver van de bestsellers over de bijna-ondergang van Ahold en de teloorgang van ABN/Amro, heeft zich zo van nabij verdiept in de huidige crisis van het ondernemingsbestuur dat je hem wel een deskundige mag noemen. In het interview dat hij eind 2009 aan de Volkskrant gaf, zei hij bestuurders die torenhoge bonussen incasseerden voor activiteiten met schadelijke gevolgen voor velen, niet moreel te willen beoordelen. Zeker, ze waren hebzuchtig, maar hebzucht is niet verwerpelijk, want iedereen is dat in meer of mindere mate. Mensen willen nu eenmaal altijd meer en vooral de sfeer van arbeid en carrière roept dat streven op. En hoe zou je zelf handelen als je in hun positie verkeerde? Daarom geen bestraffend vingertje.

Utilitarian individualism and union participation in Flanders

This study investigates an assumed consequence of the individualization of the labour market: utilitarian individualism. How did this attitude evolve in Flanders between 1996 and 2007 and what influence did it have on union participation and associations in general? To answer these questions, data of the yearly Social Cultural Changes surveys, which are requested by the Flemish Government, were analysed. Each year about 1500 people complete the survey. The results were in line with previous research, that in general, members of an association have lower utilitarian individualism than non-members. The unions were, however, an exception to the rule. Utilitarian individualism did not predict, directly or indirectly, union membership. This missing relationship might be the result of the fact that there is no serious alternative for the unions in Flanders. Hence, unions do not have to fear that utilitarian individualism might impact part of their power base, i.e., the amount of members they represent. Moreover, utilitarian individualism has been declining in Flanders since 1999 and is therefore not necessarily a consequence of the increased individualization of the labour market.

Trade union membership in the Netherlands: never thought about it seriously

In this article we address the composition of trade union membership and reasons for non-union membership in the Netherlands in 2007. From a theoretical point of view, hypotheses based upon 'voice' theory and 'social custom' theory are tested. Both theories contribute to the explanation of our findings, however, the results of the social custom theory are more robust. As to trade-union membership (26%), the picture which first emerged in the nineteen eighties, nationally and internationally, is confirmed. Female workers, temporary workers, young workers, non-western migrant workers and part-timers are less likely to be members of trade unions than male workers, permanent workers, older workers, native workers and full-timers. Of non-members, 40% indicate not to join because they do not seriously consider union membership. This share is significantly higher for younger workers (64%), temporary workers (51%), non-western migrant workers (51%) and part-timers (47%). From a policy point of view, unions not only have the problem of maintaining membership, but also of getting non-members to consider membership.

Het wetsvoorstel om de AOW-leeftijd in Nederland te verhogen naar 67 jaar is door de val van het kabinet voorlopig uitgesteld. Na de verkiezingen zal het onderwerp bij de vorming van een nieuwe regering opnieuw op de agenda staan. Het is een thema dat voor de continuering van onze welvaart van groot belang is. Daarbij zou de aandacht niet eenzijdig gericht moeten zijn op de pensioenleeftijd. Uiteindelijk gaat het om het thema kwaliteit van de arbeid, en dat zou weer hoog op de agenda moeten komen te staan. Het gaat niet alleen om doorwerken, maar om het gezond en productief kunnen (blijven) deelnemen aan de snel veranderende arbeidsmarkt. Daarvoor moeten arbeidsorganisaties de arbeidsprocessen slimmer en duurzamer organiseren.

The chance of getting a (matching) job after a period of non-employment

In this article, we examine the relationship between the duration of non-employment spells and the probability of finding a job that matches the acquired educational level. We focus on persons who attained upper secondary vocational education and higher education. We use data from the Dutch Labour Force Survey (LFS) in the period 2003-2008. The probability of finding a job decreases with the duration of not working. For people with upper secondary and higher vocational education, the probability of finding a job that matches the acquired level of education also decreases with non-employment duration. For university graduates, we do not find a relationship between the duration of non-employment spells and the subsequent job level.

Permanent effects of a bad start?

In this article, it is investigated whether non-optimal labour market entry (that is, temporary employment and overeducation in the first job) has enduring, negative consequences for later employment opportunities of individuals in the Netherlands. The empirical analysis is based on data from the Dutch part of the International Social Survey Programme (ISSP) 2005 and 2006. The analytical sample contains maximally 828 respondents, who left initial education in the period 1970-2006 and of whom information is available about job characteristics of their first and current labour market position. The results suggest that a 'bad' labour market start has permanent, negative consequences for later employment opportunities of individuals, clearly supporting the entrapment hypothesis. Only the finding of a decreasing positive efect of temporary employment in the first job on the later chance of being employed in a temporary job proves some evidence for the stepping-stone hypothesis. Finally, there is some heterogeneity found in the effects of non-optimal labour entry, with regard to ethnicity and the macro-economic conditions under which cohorts enter the labour market.

Leren, flexibiliteit en innovatie lijken geen kenmerken die vaak met militaire organisaties worden geassocieerd. Zo verzuchtte de Britse generaal en militair historicus J.F.C. Fuller in zijn memoires: 'The soldier is the most conservative creature on earth. It is really dangerous to give him an idea, because he will not adopt it until it is obsolete, and then will not abandon it until it has nearly destroyed him.' Maar schijn bedriegt: een 'lerend leger' is zeer wel mogelijk. Zo wordt althans betoogd in het proefschrift waarop Tom Bijlsma, universitair docent aan de KMA en reserve majoor bij de landmacht, op 6 november 2009 promoveerde aan de Universiteit van Tilburg.

De verwachting dat in het arbeidsbestel van de toekomst een grotere plaats zal worden ingenomen door zelfstandigen wordt breed gedeeld. De groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) en freelancers in de afgelopen jaren lijkt ook in die richting te wijzen, hoewel uit de laatste CBS gegevens blijkt dat het aandeel van zelfstandigen mét personeel juist een daling vertoont. Tot voor kort werden vooral de voordelen van het individuele zelfstandig ondernemerschap naar voren gebracht, variërend van meer autonomie en ontplooiingsmogelijkheden tot een betere combinatie van werk en privéleven. De huidige recessie heeft echter scherp de kwetsbare economische positie van de 'nieuwe' zelfstandigen aan het licht gebracht. Dit roept nieuwe vragen op rond hun arbeidsmarktpositie en sociale zekerheid: moeten we hier de vrije arbeidsmarkt aan het werk laten of juist deze groep ondersteunen? En hoe staan de nieuwe zelfstandigen hier zelf tegenover? Om zulke vragen goed te beantwoorden is (veel) meer inzicht nodig in de aard, omvang en ontwikkelingen van het aantal zelfstandigen, zzp'ers en freelancers in verschillende sectoren, hun economische situatie, netwerken met opdrachtgevers, en hun werksituatie (werktijden, werkdruk etcetera). Ook zouden we meer moeten weten over de vraag wie voor de positie van zzp'er of freelancer kiezen en om welke redenen. En over de vraag wie daarin al dan niet (blijvend) succesvol zijn en waarom.