Pedagogiek - Volume 42, Issue 2, 2022

In het Nederlandse basisonderwijs is de overgang van groep 2 naar 3 nog altijd voer voor discussie. In dit onderzoek bestudeerden wij, middels een longitudinaal design, de relatie tussen technische leesvaardigheid, RIA (reading instruction age) en beginnende geletterdheidprestaties van Nederlandse leerlingen. Hiervoor werden onder 143 leerlingen twee metingen gedaan: een taalbewustzijnsmeting in groep 2 en een toets technisch lezen in groep 3 (DMT). Leerlingen met een lagere RIA bleken beter te scoren op de technische leestoets. Doorslaggevend in de relatie tussen RIA en technische leesvaardigheid in groep 3 bleek het niveau van taalbewustzijn van de vijfjarige leerling in groep 2 te zijn. Leerlingen die voldoende taalbewust waren op vijfjarige leeftijd, maar desondanks een jaar langer in groep 2 bleven, profiteerden niet van hun hogere RIA: ze behoorden een jaar later tot de zwakkere lezers in groep 3. Deze resultaten zouden een indicatie kunnen zijn voor leerkrachten dat zij in het belang van de leesontwikkeling voorzichtig en weloverwogen om moeten gaan met de keuze voor wel of niet doubleren in groep 2.

In de afgelopen 15 jaar is het thema risicovol spelen opgekomen als tegenhanger van de toenemende beschermende houding van de Westerse maatschappij ten opzichte van kinderen. Onder risicovol spelen wordt verstaan: een spannende, uitdagende en avontuurlijke vorm van spelen waarbij er een kans bestaat op fysiek letsel. Risicovol spelen heeft veel voordelen voor de ontwikkeling van kinderen en helpt kinderen in de toekomst weerbare en veerkrachtige burgers te zijn. Het risicovol laten spelen van kinderen is een grote verantwoordelijkheid voor ouders en professionals. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen risico en gevaar, en vervolgens tussen aanvaardbaar risico en onaanvaardbaar risico. Daarnaast is goede begeleiding van risicovol spel essentieel.

De Koerdische Autonome Regio (KAR) is sinds 2005 een zelfstandige regio in het noorden van Irak, waar voornamelijk Koerden wonen. De KAR heeft een eigen regering en een eigen president, maar is wat wet- en regelgeving betreft onderdeel van Irak. In dit artikel wordt de situatie van inclusief onderwijs in de KAR onder de loep genomen. De aanleiding hiervoor is dat Irak in 2013 de ‘Verklaring van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een beperking’ heeft geratificeerd. Hiermee heeft de KAR zich uitgesproken voor het bieden van inclusief onderwijs aan alle kinderen, dus ook kinderen met een beperking. Om de situatie van kinderen met een speciale leerbehoefte goed te kunnen begrijpen, wordt eerst een kort historisch overzicht van het Koerdisch onderwijs gepresenteerd. Daarna wordt de huidige staat van het onderwijs besproken om vervolgens in te gaan op de specifieke situatie van het onderwijs aan leerlingen met een speciale leerbehoeften. Er wordt aandacht besteed aan de stappen die reeds zijn gezet en wat er nodig is om deze ambitie waar te kunnen maken. Deze analyse leidt ten slotte tot een overzicht van de sterktes en zwaktes en de kansen en bedreigingen voor de ontwikkeling van inclusief onderwijs in de KAR. Het feit dat de regering van de KAR de wil en de ambitie heeft uitgesproken om een inclusief onderwijssysteem te gaan realiseren in de hele regio is een belangrijke reden om vertrouwen te hebben in de toekomst van inclusief onderwijs in de KAR.

In dit essay wordt de geschiedenis van de opvattingen van kinderlijke ontwikkeling beschreven als een proces van infantilisering, waarin het kinderlijke tijdperk steeds langer wordt en de afstand tussen kinderen en volwassenen steeds groter. Rousseau gaf in de 18^de eeuw met zijn Emile een sterke impuls aan de historische infantilisering. Hij wilde een nieuwe Franse samenleving; hij wees de heersende cultuur af en was daarmee een voorloper van de Franse revolutie. Hij beval aan dat kinderen pas laat in de ontwikkeling gingen lezen om niet beïnvloed te worden door de heersende cultuur. Het eerste boek voor zijn Émile was de Robinson Crusoë, die immers op een onbewoond eiland alles zelf moest uitvinden.

In dit essay wordt aangetoond dat de Pinokkio van Collodi een vergelijkbare rol heeft gespeeld in het infantiliseringsproces: de Pinokkio is een oproep tot begrip van de eigen aard van kinderen: spontaniteit, impulsiviteit en een geleidelijke ontwikkeling naar volwassenheid. Ook Collodi was revolutionair en wilde een nieuwe Italiaanse samenleving. Zowel de Robinson Crusoë als de Pinokkio hebben wereldwijd bijgedragen aan de verdere infantilisering, aan de opvatting dat een natuurlijk ontwikkelingsproces noodzakelijk voorafgaat aan volwassenwording